ارزیابی واکنش ژنوتیپ های گندم به تنش سرما در مرحله ظهور سنبله با استفاده از شاخص های فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد

کاهش دما در ماه های دی و بهمن در خوزستان یک پدیده غالب اقلیمی است که سبب خسارت دیدن گیاه و عملکرد می شود. به منظور مطالعه اثر تنش سرما در مرحله ظهور سنبله بر وزن دانه در سنبله اصلی، اجزای آن و برخی صفات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ های گندم، این تحقیق در سال 1392 تحت شرایط کنترل شده گلخانه با پنج ژنوتیپ (ارقام چمران، ویریناک، استار و کرخه و لاین M-83-17) و چهار دمای محیط (بدون سرما، 3+، صفر، 3- درجه سانتی گراد) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته و طول سنبله، وزن دانه در سنبله اصلی و اجزای آن شامل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و شاخص های کلروفیل فلورسانسFo، Fm و Fv/Fmارزیابی شدند. نتایج نشان داد اثر تنش سرما بر زمان از سبز شدن تا رسیدگی فیزیولوژیکی، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله اصلی و شاخص Fv/Fm معنی دار بود. بیشترین وزن دانه در سنبله اصلی در شرایط بدون تنش به لاین M-83-17، در تنش 3- و صفر درجه سانتی گراد به رقم چمران و در تنش سرمای 3+ درجه سانتی گراد به رقم ویریناک تعلق داشت. شاخص Fv/Fmدر تنش صفر درجه، بیشترین اختلاف را نسبت به وضعیت قبل از تنش داشت. لاین M-83-17 به عنوان یک ژنوتیپ برتر پتانسیل عملکرد بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها داشت، درحالی که رقم چمران رقمی با قابلیت ژنتیکی بیشتر برای تحمل تنش ارزیابی شد.