تاثیر احداث سامانه هلالی آبگیر بر تولید گیاهان مرتعی و برخی خصوصیات خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع استپی شهرستان سربیشه)

یکی از روش های مهم اصلاح مراتع و افزایش تولید علوفه در آن ها، ذخیره نزولات آسمانی در خاک با استفاده از راه های مختلفی مانند احداث هلالی های آبگیر است. در این پژوهش اثر این سامانه در رابطه با تغییر تولید گیاهان مرتعی و نیز رطوبت و بافت خاک مورد بررسی قرار گرفت. نمونه گیری از خاک و پوشش گیاهی به روش سیستماتیک- تصادفی و در راستای سه ترانسکت عمود بر شیب غالب منطقه مورد مطالعه انجام شد. برای اندازه گیری مقدار تولید گیاهان مرتعی و مقایسه این شاخص در دو منطقه اجرای هلالی آبگیر و شاهد، تولیدات سال جاری گیاهان (در اواخر فصل بهار) در40 پلات، قطع و پس از خشک کردن در سایه، توزین شدند. برای بررسی تغییرات بافت و رطوبت خاک نیز، 40 پروفیل حفر و از دو عمق 20-0 و 40- 20 سانتی متری سطح خاک و در دو نوبت (ابتدا و انتهای دوره بارش سالانه)، مجموعا 160 نمونه برداشت شد. داده ها با استفاده از رویه مدل خطی کلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که مقدار تولید گیاهان مرتعی در عرصه اجرای طرح به بیش از دو برابر رسیده و این سامانه اثر معنی داری (01/ 0>P) بر این خصوصیت پوشش مرتعی داشته است. همچنین نتایج بیانگر آن است که اثر ساده و متقابل شاخص های عمق، فصل و منطقه نمونه گیری بر تغییر میزان رطوبت خاک نیز، معنی دار (01/ 0>P) بوده و احداث این سامانه باعث افزایش میزان سیلت در خاک عرصه و سبب تغییر بافت خاک شده است. نظر به نتایج به دست آمده، می توان ساخت چنین سامانه ای را برای ذخیره بیشتر نزولات آسمانی در خاک و افزایش تولید علوفه در مراتع، با توجه به شرایط محیطی پیشنهاد نمود.