بررسی فراوانی و عوامل موثر بر مرگ و میر مادران باردار در استان هرمزگان، سالهای 90-86

شاخص مرگ و میر مادر باردار در اثر عوارض بارداری و زایمان، یکی از مهم ترین و شاخص های توسعه در جامعه به حساب می آید و کاهش آن از تعهدات مهم کشورهاست. علت انتخاب این شاخص به عنوان نمایه توسعه، تاثیر عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی در کاهش یا افزایش آن است. مرگ و میر مادران در استان هرمزگان نیز به عنوان یکی از استان های محروم نسبت به شاخص کشوری و اهداف سازمان جهانی بهداشت از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشد. لذا این مطالعه با هدف تعیین فراوانی و عوامل موثر بر مرگ مادران باردار استان هرمزگان مربوط به سال های 90-86 انجام شد.
در این پژوهش مقطعی، داده ها بر اساس مطالعه پرونده مراقبت دوران بارداری، پرونده بیمارستانی و همچنین پرسشنامه های تکمیل شده استاندارد کشوری نظام مراقبت مرگ و میر مادران استخراج گردید. علت فوت مادر نیز بر اساس تایید نهایی شامل گزارش اتوپسی (در مادران اتوپسی شده)، نظرات اعضاء کمیته دانشگاهی و تصمیم نهایی کمیته کشوری بررسی مرگ مادر تعیین شده است. از نظر اخلاقی کلیه اطلاعات استخراج شده محرمانه و بدون ذکر نام و مشخصات افراد، جمع آوری و کدگذاری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری t-test تجزیه و تحلیل شد.
میزان مرگ و میر مادران در طی پنج سال مطالعه، 81/39 مورد در هر صد هزار تولد زنده محاسبه گردید. بیشترین درصد متعلق به گروه سنی 35-18 سال (11 /76%) و هم چنین بیشترین آنان ساکن مناطق روستایی (93 /85%) بودند. بیشترین علت فوت مادران باردار، خونریزی (37/25%) و کمترین آن عفونت (98 /2%)بود. 89 /20% مادران فوت شده سابقه پنج بارداری و بیشتر داشتند و در 32/34% آنان فاصله دو بارداری اخیرشان کمتر از سه سال بود. 76 /47% مادران فوت شده از ابتدای بارداری مبتلا به بیماری زمینه ای بودند. 11 /76% مادران در حین و پس از زایمان و 89 /23% در مقطع بارداری فوت نموده اند. همچنین 11 /76% مادران فوت شده متناسب با سن بارداری مراقبت شده و بقیه به صورت ناقص و یا اصلا مراقبت نشده اند (89 /23%).
نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که میزان مرگ مادران استان هرمزگان با متوسط کشوری فاصله زیادی دارد. به نظر می رسد افزایش آگاهی جامعه در خصوص علائم خطر بارداری و پس از زایمان، افزایش پوشش مراقبت های پیش از بارداری، حین بارداری و پس از زایمان و ارتقاء کیفیت مشاوره تنظیم خانواده می تواند در کاهش مرگ و میر مادران باردار موثر باشد.