بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مراقبت خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز

اعضای خانواده یکی از اجزای اساسی سیستم مراقبتی بیماران مبتلا به بیماری مزمن ازجمله نارسایی مزمن کلیوی می باشند. آموزش مراقبین و اعضای خانواده می تواند کیفیت زندگی بیمار را افزایش داده و از بستری مجدد بیماران پیشگیری نماید. با توجه به دانش و آگاهی کم مراقبین بیماران همودیالیزی در خصوص مراقبت از بیمار در منزل و اینکه مطالعات اندکی درباره خانواده و مراقبین بیمار انجام شده است، این مطالعه باهدف تعیین اثربخشی برنامه آموزشی خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز در بیمارستان های امام خمینی و طالقانی شهر ارومیه انجام شده است.
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی می باشد. تعداد 120 نفر از مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت همودیالیز با روش نمونه گیری تصادفی ساده از دو بیمارستان امام خمینی و طالقانی ارومیه انتخاب شدند و در 4 گروه مداخله به روش آموزش کلاسی، آموزش کتابچه ای، توام کلاسی و کتابچه ای و گروه کنترل طبقه بندی شدند. ابتدا میزان دانش مراقبین با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته اندازه گیری شد، سپس برنامه آموزشی مراقبت از بیمار همودیالیزی در منزل به مراقبین آموزش داده شد و پس از دو ماه مجددا دانش مراقبین با استفاده از همان پرسشنامه ارزیابی شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی از طریق نرم افزار SPSS v16 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که میانگین نمرات نمونه های مطالعه در هر 4 بعد در هر چهار گروه قبل از مداخله تفاوت معنی داری ندارد. تفاضل میانگین نمرات نمونه های موردمطالعه نشان داد که دانش مراقبین گروه های مداخله در هر چهار بعد بعد از اجرای مداخله نسبت به گروه کنترل افزایش بیشتری یافته است و این افزایش در همه ابعاد بعد از انجام مداخله ازنظر آماری معنی دار بود (05/0P<). همچنین تفاضل میانگین نمرات دانش کلی نمونه های موردمطالعه نشان داد که میانگین نمرات دانش کلی در بین همه گروه ها بعد از انجام مداخله افزایش یافته است که این افزایش کلی ازنظر آماری معنی دار بود (000/0P=).
با عنایت به نتایج پژوهش حاضر می توان این گونه نتیجه گیری کرد که آموزش مراقبت خانواده محور در ارتقاء دانش مراقبین بیماران همودیالیزی موثر واقع می گردد و مراقبت خانواده محور می تواند زمینه را جهت بهبود جسمی و روحی بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی فراهم کرده و راهگشای افزایش کیفیت زندگی بیماران باشد.