اثر کاربرد تیمارهای کودی بر عملکرد کمی و کیفی ارقام کنجد (Sesamum indicum L.) در شرایط آب و هوایی کرمان

جهت ارزیابی تاثیر کودهای دامی و شیمیایی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی ارقام کنجد، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در کرمان در سال زراعی90-1389 اجرا گردید. تیمارهای کودی شامل شاهد، 30 تن و 60 تن کود دامی درهکتار، 100 کیلوگرم نیتروژن براساس اوره+200 کیلوگرم فسفر براساس سوپرفسفات و 200 کیلوگرم نیتروژن براساس اوره+300 کیلوگرم فسفر براساس سوپرفسفات، در کرت های اصلی و ارقام جیرفت-13، دشتستان، داراب-1 و داراب-14، در کرت های فرعی قرار گرفتند. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول در بوته، تعداد برگ و وزن هزاردانه، میزان کلروفیل، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد و عملکرد روغن بود. اثر کود بر تمام صفات به جز وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی دار بود. در بین ارقام نیز از نظر تمام صفات به جز شاخص کلروفیل و شاخص برداشت اختلاف معنی دار مشاهده گردید. برهمکنش کود×رقم تنها بر تعداد برگ، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی دار نبود. نتایج نشان دهنده ی واکنش متفاوت ارقام نسبت به تیمارهای کودی بود. بیشترین عملکرد دانه و روغن در تیمار سطح اول کود شیمیایی و رقم داراب-14 (به ترتیب با 1938 و 1131 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار برای همین رقم در تیمار شاهد (به ترتیب با 787 و 468 کیلوگرم در هکتار) حاصل گردید. در مقایسه با شاهد، رقم جیرفت-13 نسبت به انواع و سطوح کودی (به جز تیمار 30 تن کود دامی) واکنش نشان نداد، بنابراین رقمی با کودپذیری کم می باشد. دشتستان تنها در میزان کاربرد بالای کودهای شیمیایی اختلاف معنی داری با شاهد داشت، در مقابل رقم داراب-14 به سطوح پایین کودهای دامی و شیمیایی واکنش بهتری نشان داد. داراب-1 پاسخ معنی داری به میزان و نوع کود نشان نداد اما در این رقم کاربرد کود تفاوت معنی داری با شاهد داشت. باتوجه به پاسخ مناسب تمام ارقام به تیمار 30 تن کود دامی و عدم وجود اختلاف معنی دار با تیمارهای کود شیمیایی و در جهت کاهش مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی، این تیمار قابل توصیه است. همچنین باتوجه به واکنش متفاوت ارقام به تیمارهای کودی تحقیقات بیشتر در زمینه نیازهای تغذیه ای ارقام مورد بررسی، ضروری به نظر می رسد.