منتخبات شاهنامه از فردوسی تا فروغی

شاهنامه فردوسی از همان آغا‍‍ز طی ادوار مختلف مورد استقبال و توجه بی نظیر گروه های گوناگون قرار گرفته، به گونه ای که در طول تاریخ ادبیات ایران از هیچ اثری به اندازه شاهنامه ، گزیده نویسی و برای آن نظیره گویی نشده است. این گزیده ها را می توان در نسخه های مستقل و با عنوان «برگزیده» ، «خلاصه» و «منتخبات» شاهنامه فردوسی و یا در قالب جنگ ها و سفینه ها، ابیات منقول در آثار منظوم و منثور آمیخته به نظم مورد بررسی قرار داد. در این مقاله، ضمن احصا و دسته بندی گزیده های شاهنامه، سیر تطور تاریخی گزیده-نویسی و منتخبات ابیات شاهنامه مورد توجه قرار گرفته و معلوم شده است که تا عصر اخیر بخش عمده ای از منتخبات شاهنامه، در خارج از مرزهای ایران فراهم آمده و غالبا گلچین ابیات شاهنامه در ایران، در برخی جنگ ها و آثار منظوم و منثور در دوره های مختلف تاریخی آمده است. رواج گزیده نویسی در عصر حاضر، حاصل خدمات ارزنده فروغی در زمینه شاهنامه پژوهی و تعیین سال 1313 به عنوان سال هزاره فردوسی است. این امر فعالیت های گسترده ای را در بزرگداشت فردوسی و معرفی شاهنامه در سطح جهان به دنبال داشت و انتشار چندین شاهنامه کامل و تهیه منتخباتی را در ایران سبب گردید.