بررسی اثر تنظیم کننده های رشد و انواع ریزنمونه بر پینه زایی و باززایی گونه کنار Ziziphus spina christti (L.) Willd

کنار یک گونه چوبی دارویی مهم با خواص درمانی فراوان می باشد که در طب سنتی ایران جایگاه بسیار ویژه ای دارد. امروزه استفاده از زیست فنآوری در اصلاح و تکثیر گونه کنار مرسوم شده و لازم است تا مراحل ریخت زایی با استفاده از ریزنمونه و ترکیبات هورمونی بهینه، بهبود داده شود. این مطالعه جهت بررسی عکس العمل ریزنمونه های گره، ریشه، برگ و تاثیر ترکیبات مختلف هورمونی بر روی آنها از نظر پینه زایی و باززایی گونه کنار در سال 1391 در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت. برای پینه زایی، سه ریزنمونه از گیاه سترون روی محیط کشت MS حاوی هورمون های (BAP،NAA، TDZ و 2،4-D (5/0، 0/1 و 0/2 میلی گرم در لیتر کشت شدند. سپس پینه های تولید شده در محیط MS حاوی هورمون های BAP، TDZ و Kin 0/1، 0/3 و 0/5 میلی گرم در لیتر قرار داده و برای ریشه دار کردن گیاهچه ها از محیط 1/2MS با هورمون های IBA و NAA 0/5، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شدند. نتایج نشان داد که مقدار پینه زایی برای ریزنمونه برگ نسبت به دو ریزنمونه دیگر، در محیط کشت حاوی 2،4-D با غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر (0±10) از همه بیشتر می باشد. در صورتی که میزان باززایی پینه با منشاء گره تحت تاثیر تیمارهای 0/5 میلی گرم در لیتر Kin (03/ 1± 84/ 8) و 0/1 میلی گرم در لیتر(TDZ (8/95± 1/08 نسبت به دو نوع پینه حاصل از ریزنمونه برگ و ریشه از همه بیشتر بود (95 درصد). مقدار ریشه زایی توسط هورمون (IBA (90/6 درصد در همه غلظت ها نسبت به هورمون (NAA (58 درصد بیشتر است. با توجه به نتایج ذکر شده کنار نسبت به کشت درون شیشه ای و ریزافزایی واکنش خوبی نشان می دهد. از این نتایج می توان برای اهداف مختلف از جمله تکثیر و تولید ماده موثره بیشتر در شرایط کشت درون شیشه ای استفاده نمود.