نقد مقاله:راه کارهای ارتقای طرح منتورشیپ: مطالعه کیفی

مقاله ای با عنوان: راه کارهای ارتقای طرح منتور شیپ: مطالعه کیفی در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی در خرداد 1394: (22)15; 159-146 به چاپ رسیده است(1). این مطالعه، به صورت کیفی و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. روش شناسی (Methodology) قلب پژوهش است و توجه ویژه به طراحی آن تضمین کننده درستی داده های جمع آوری شده و الگوی تحلیل آنها است(2). از آنجایی که رسالت مجلات علمی پژوهشی علاوه بر نشر نتایج پژوهش ها، ارائه الگوهای صحیح روش شناسی جهت استفاده سایر محققان نیز می باشد(3). خواندن نقدهای منتشر شده سبب افزایش درک و فهم و ارتقای توانایی مخاطبان در نقد می شود و زمینه ساز بهبود کیفیت مقالات منتشر شده در مجلات است(4و5)، در حقیقت مجله آموزش در علوم پزشکی فرصتی را برای محققین جهت فراگیری نوشتن مقاله و رعایت اصول نگارش علمی فراهم ساخته است، نقدهای منتشر شده حاوی نکات بسیار مفید در زمینه نوشتن مقاله می باشند، این نقدها بسیار جنبه کاربردی داشته و می تواند تاثیر بسیار خوبی بر روند گزارش مقالات داشته باشد(6). از آنجایی که مقاله مذکور بسیار مفید و کاربردی در بحث آموزش پزشکی است، ذکر چند نکته جهت اطمینان و کاربرد نتایج این مطالعه در سایر دانشگاه ها می تواند، قابل بحث باشد. 1- بر اساس نظریه شی و شانون می توان رهیافت های موجود در زمینه تحلیل محتوا را به سه دسته تقسیم کرد که عبارتند:1- تحلیل محتوای عرفی و قراردادی2- تحلیل محتوی جهت دار3- تحلیل محتوای تلخیصی یا تجمعی(7)؛ که در این مطالعه، نوع رویکرد تحلیل محتوای مشخص نیست، در حالی که ذکر این مورد جزء ضروری در مطالعات کیفی است. 2- یافته باید دارای قابلیت اطمینان باشند. در تحقیقات کیفی استفاده از مفاهیمی مانند قابلیت اعتبار، قابلیت اعتماد و قابلیت انتقال در توصیف جنبه های گوناگون قابلیت اطمینان کاربرد داشته است(7)، که در این مطالعه به آن اشاره نکرده است، از این رو قابلیت اطمینان و اعتماد به نتایج در این مطالعه مشخص نیست. 3- با توجه به این که مکان مطالعه، بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان است در متن کسب اجازه از مسوولین یک بیمارستان قید شده است و همچنین نوشته شده است «تمامی مصاحبه ها در اتاق بالین، واقع در بیمارستان شهدای عشایر انجام شد». به نظر می رسد که نام سایر بیمارستان های آموزشی لرستان از قلم افتاده است و در حقیقت در ذکر جزییات روش کار تناقض دیده می شود، این در حالی است که محقق وظیفه دارد، روش کار را به درستی شرح دهد(8). 4- آیتم معیار ورود و خروج شرکت کنندگان توضیح داده نشده است. 5- در مورد سوال های پژوهش، بهتر بود، از تجارب شرکت کنندگان پرسیده می شد. برای مثال«می توانید تجارب خودتان را از نقاط قوت و ضعف این طرح بیان نمایید». 6- برای درک بهتر مطالب توسط مخاطبان از جداول برای ارائه اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان (سرپرستاران چند سال سابقه کار و از کدام بیمارستان) و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها (درون مایه و کدهای خلاصه شده و واحدهای معنی) استفاده می شد. 7- با توجه به این که رعایت نکات اخلاقی در تمامی مراحل پژوهش از همان ابتدای شروع تحقیق تا تدوین گزارش نهایی از اهمیت به سزایی برخوردار است(9). می توانست جهت کسب رضایت آگاهانه در فرایند پژوهش به عدم استفاده دیگر از این صداها و ارائه خلاصه نتایج پژوهش به مراکز و واحدهای مورد پژوهش و مسوولین محترم تاکید می شد. 8- حدودا یک سوم منابع(18 منبع) مربوط به سال های کم ترا ز 2005 و بعضا خیلی پایین تر است و با توجه به این که جزء مباحث پایه ای نیستند، ممکن است محتوی آن در گذر زمان تغییر کرده باشد. 9- در محدودیت های مطالعه، گفته شده است در سطح یک دانشگاه مطالعه صورت گرفته است، در حالی که در روش کار یک بیمارستان از بیمارستان های این شهر آورده شده است، از این رو این قسمت برای خواننده که در مورد، نتایج و تعمیم آن می خواهد تصمیم گیری کند، دارای اشکال است. با توجه به اهمیت مقالات در تصمیم گیری های بهداشتی(10)، نگارش مقاله توسط نگارنده طبق اصول علمی و بر پایه دانش مقاله نویسی و دقت بیش تر داوران مقالات در هنگام بررسی و تایید مقاله، ضروری به نظر می رسد و رعایت چنین نکاتی هرچند کوچک، باعث بهبود کیفیت مقالات و افزایش اطمینان به نتایج مطالعه می شود.