بازخوانی رهیافت های تبیین گر تروریسم (رویکرد ترکیبی) مطالعه ی موردی: داعش

تروریسم پدیده ای بغرنج است، حجم متراکمی از خشونت مرگبار که آثار ویرانگر سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی آن بسیاری از کشورها را درنوردیده است. تروریسم افزون بر ماهیت پیچیده دارای گونه های متنوعی است و هر بار به اقتضای اهداف تروریست ها و شرایط حاکم بر جامعه ی هدف، شکلی به خود می گیرد؛ از کشتار دسته جمعی گرفته تا گروگان گیری، هواپیماربایی، انفجار بمب و غیره. این که پدیده ی تروریسم به عنوان محرک تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جایگزین پدیده های سیاسی شناخته شده ای مثل انقلاب، جنگ، کودتا و شورش و... شده است، مساله ای قابل تامل است. در این مقاله پس از ارائه ی تعاریفی از ترور و تروریسم و بازخوانی رهیافت های تبیین گر آن در پرتو رویکردی ترکیبی به بررسی اعمال تروریستی گروه داعش (دولت اسلامی عراق و شام)، پرداخته و تلاش می شود تا از نقش و میزان اهمیت این رهیافت ها در تبیین و بازشناسی تروریسم رونمایی شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که داعش با حرکت در شکاف فرقه ای- عقیدتی حاکم بر عراق، اوضاع نابسامان سوریه و مداخله ی جنگ افروزانه ی برخی از دولت های منطقه، آمریکا و متحدانش، با پافشاری بر مواضع سلفی- تکفیری خود، در پی برهم زدن معادلات قدرت و احیای خلافت اسلامی است؛ مساله ای که رهیافت های پژوهش حاضر (طبیعی، فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و منطقی- عقلانی)، هر یک به سهم خود متکفل تبیین آنند.