عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر میزان آسیب پذیری بافت مسکونی شهر تهران در برابر زلزله

گستردگی ساختمان های نامقاوم در برابر زلزله در شهرهایی نظیر تهران و نیز تمرکز بیش تر آن در فضا ها و در بخش هایی از جامعه، این سوال را مطرح می سازد که چرا میزان آسیب پذیری بافت مسکونی شهرها در فضا ها و در بین بخش هایی از جامعه بیش تر است؟ در این ارتباط، با توجه به نظریه های آسیب پذیری و نیز محوریت دیدگاه ساخت اجتماعی، هدف این پژوهش، تحلیل تاثیر عوامل اجتماعی-اقتصادی بر میزان آسیب پذیری بافت مسکونی شهر تهران می باشد. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شد. داده های مورد نیاز از روش های میدانی (پرسشنامه خانوار و برداشت میدانی) و کتابخانه ای گردآوری شد. پرسشنامه ی خانوار از نمونه ای آماری با حجم 325 خانوار به روش نمونه گیری خوشه ای-سیستماتیک تکمیل شد. جهت تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج نشان داد بین میزان آسیب پذیری مسکونی و متغیرهای درآمد، منزلت شغلی، تحصیلات، پایگاه اجتماعی و ادراک خطرپذیری رابطه ای معکوس و به ترتیب به میزان 575/ 0-، 825/ 0-، 692/ 0-، 665/ 0- و 326/ 0- وجود دارد. مطابق نتایج رگرسیون چند متغیره حدود 83 درصد میزان آسیب پذیری مسکونی توسط متغیرهای پایگاه اجتماعی، سن، سرمایه ی اجتماعی، ادراک خطرپذیری، و کیفیت محله تبیین گردید. نتایج نشان داد عامل پایگاه اجتماعی نقش بیش تری در تبیین میزان آسیب پذیری بافت مسکونی نسبت به عوامل سن، ادراک خطرپذیری و سرمایه ی اجتماعی دارد. نحوه ی تاثیرگذاری عوامل بر میزان آسیب پذیری نیز با استفاده از مدل تحلیل مسیر تبیین شد. نتیجه این که جهت کاهش آسیب پذیری، علاوه بر عوامل فنی و مهندسی، باید عوامل اجتماعی-اقتصادی نیز به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.