شگردهای تمرکززدایی در تصویر و برهم کنش متن و تصویر در کتاب های تصویری

هدف از پژوهش پیش رو، بررسی شگردهای تمرکز زدایی در تصویر و هم چنین در برهم کنش میان متن و تصویر کتاب های کودکان است. اصطلاح تمرکززدایی نخستین بار از سوی خسرو نژاد در تشریح نظریه ی معصومیت و تجربه و با هدف توضیح ویژگی های زیبایی شناسیک ادبیات کودک پیشنهاد و شگردهای آن در بررسی افسانه های صبحی شناخته شده است. بنابر تعریف، منظور از تمرکززدایی توانایی ذهن در جدایی از پدیده ای و رفتن به پدیده ای یا سطح دیگری از همان پدیده است. مرادپور نیز شگردهای یادشده را در افسانه ی انجوی شیرازی کاویده و شگردهایی تازه بر آن ها افزوده است. در این پژوهش کیفی، از دو رویکرد توصیفی-تفسیری و تفسیری-تجریدی استفاده شده است.یافته های این پژوهش نشان می دهد که از میان شگردهای بیان شده در کتاب معصومیت و تجربه، اغراق، وارونه سازی، سپیدنگاری، رفت و برگشت، نمای دور و نمای نزدیک و تعادل و ناتعادلی در تصویرهای کتاب های انتخابی دیده می شوند؛ در حالی که در برهم کنش متن و تصویر تنها شگردهای وارونه سازی و سپیدنگاسی وجود دارند. هم چنین در بررسی شگردهای مرادپور یک صحنه با دو نما، صحنه های هم زمان، نمای باز و نمای بسته، جابه جایی قهرمان، زنجیره ی رخدادها، غافلگیری و دگردیسی در تصویرها، و در برهم کنش متن و تصویر نیز تنها شگرد صحنه های هم زمان یافت شدند. چهارده شگرد تازه نیز در بررسی تصویرها به دست آمد که عبارت اند از: حرکت زمانی، خودارجاعی، تضاد، همانندی، پیش آگهی، شوخی تصویری، یک صحنه در اندازه های گوناگون، کادربندی های ناهمگون، تصویرهای چندتکنیکی، تصویرهای حاشیه ای، عطف نامعمول، برش های پله ای، قطعه های متحرک و همین و همان. هم چنین سه نمونه شگرد تازه از برهم کنش متن و تصویر به دست آمد که عبارت اند از: تضاد، همانندی و متن های درون تصویری.