ارزیابی کیفیت دانه لاین های تریتیکاله تحت شرایط تنش رطوبتی انتهای فصل

ایجاد ارقام متحمل به خشکی تحت شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک به عنوان مهم ترین هدف اصلاحی مطرح می باشد. کیفیت دانه، صفت فیزیکی- شیمیایی پیچیده ای است که عمدتا وابسته به ژنوتیپ بوده و از محیط و برهمکنش آنها نیز تاثیر می پذیرد. به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی انتهای فصل بر کیفیت دانه 18 لاین تریتیکاله، شامل 9 لاین دابل هاپلویید و 9 لاین F7-8 به همراه دو رقم گندم نان (روشن و کویر)، دو آزمایش جداگانه (بدون تنش و با تنش خشکی) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان طی سال های زراعی 88-1386 اجرا شد. هر دو طرح آزمایشی تا اواسط مرحله به ساقه رفتن، به طور یکسان و همزمان آبیاری شدند و بعد از آن تنش خشکی اعمال شد. در این آزمایش، خصوصیاتی نظیر مقدار گلوتنین، گلیادین، نسبت گلیادین/گلوتنین، محتوای گلوتن خشک، حجم رسوب SDS، محتوای پروتئین، محتوای کربوهیدرات، محتوای خاکستر، وزن حجمی دانه و عملکرد دانه ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که لاین های تریتیکاله تحت شرایط تنش خشکی از لحاظ عملکرد دانه و ارقام گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات مرتبط با کیفیت دانه برتری داشتند. عملکرد دانه هم بستگی منفی و معنی داری در شرایط بدون تنش با محتوای پروتئین دانه (** 56/0-= r) و تحت شرایط تنش خشکی با وزن حجمی دانه (** 67/0-= r) داشت. بر همین اساس، ممکن است ژنوتیپ هایی با وزن حجمی دانه و محتوای پروتئین بیشتر در شرایط تنش نسبت به سایر ژنوتیپ ها تاثیر بیشتری از خشکی پذیرفته باشند. به طور کلی، بر اساس نتایج پژوهش حاضر، لاین دابل هاپلویید شماره 2 تریتیکاله تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل دارای برترین کیفیت دانه و سازگاری بیوشیمیایی بوده است.