ارزیابی تنوع ژنتیکی گونه Aegilops cylindrica درغرب ایران با استفاده از صفات مورفولوژیک و فنولوژیک

یکی از گونه های وحشی تتراپلوئید (2n = 4x = 28، CCDD) خویشاوند گندم cylindrica Aegilops می باشد که به عنوان مخزن بالقوه حاوی ژن های باارزش از جمله تحمل تنش های زنده و غیر زنده برای اصلاح گندم محسوب می گردد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 66 ژنوتیپ cylindrica Ae. جمع آوری شده از مناطق غربی و شمال غربی ایران با استفاده از صفات مورفولوژیک کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفت طول پوشینه (لما) در بین صفات کمی دارای بیشترین تنوع و صفت رنگ گلوم در بین صفات کیفی دارای بیشترین چند شکلی بوده اند. تجزیه به مولفه های اصلی منجر به شناسایی 6 مولفه شد که مولفه اول به تنهایی 3/ 30 درصد واریانس کل را توجیه کرد و درآن صفات رنگ برگ پرچم و پرزداری برگ پرچم بیشترین سهم را داشتند. بنابراین مولفه اول به عنوان مولفه برگ پرچم نامگذاری شد. مولفه های دوم و سوم به ترتیب 1 /18 و 2/ 15 درصد تغییرات را توجیه کردند و به عنوان مولفه های پوشینه و فنولوژی شناخته شدند. با توجیه تجزیه خوشه ای، نمونه های مورد مطالعه را در 3 گروه، گروه بندی کرد که ژنوتیپ های مربوط به مناطق غرب کشور در یک گروه و نمونه های مناطق شمال غرب در دو گروه جداگانه قرار گرفتند. براساس نتایج مطالعه حاضر می توان چنین نتیجه گیری نمود که تنوع ژنتیکی بالایی بین ژنوتیپ های این خویشاوند وحشی گندم وجود داشته که می تواند برای برنامه های اصلاحی گندم به خصوص تحمل به تنش های زنده و غیر زنده مورد بهره برداری قرار گیرد.