فلسفه تمدن نوین اسلامی؛ ماهیت و مبانی

تمدن نوین اسلامی یا احیای تمدنی نوین زیر چتر دیانت اسلامی، ذهن دسته بزرگی از دغدغه مندان و متفکران جهان اسلام را، به ویژه در چند دهه اخیر به خود معطوف داشته است، واقعیت آن است که تمدن نوین و موثری در پرتو آموزه های اسلامی و در جهان اسلام رو به گسترش است. اینکه چنین تمدنی با چه رویکردها و شالوده هایی صورت می پذیرد از پرسش های بنیادین است، چنان که شکوفایی پیشین آن از همین منظر قابل کاوش و الگوبرداری است. به زعم این نوشتار، تمدن نوین اسلامی، بر پایه چند اصل بنیادین در حال بازآفرینی خویش است: 1_ هدفمندی هستی در پرتو خدامحوری یکتاپرستی؛ 2_ اصل برابری همگان در پیشگاه خداوند و امکان برتری اکتسابی با پایبندی به ارزش های متعالی؛ 3_ اصل ساخت دنیا در راستای آخرت (ایجاد تعادل میان دنیا و آخرت، و مستمر دیدن حیات انسانی)؛ 4_ اصل تحقق امت اسلامی است که اساسا دیانت اسلامی موجودیت خود را با آن می نمایاند؛ 5_ اصل جهان وطنی اسلام و نیز باور به اعتلای اسلام؛ 6_ اصل علم مداری و معرفت جویی. این اصول و رویکردها، از یک سو به معنابخشی حیات (بعد حقیقی و متنی= نرم افزاری) می انجامد و آدمی را از بحران معنویت می رهاند و از دیگر سو زندگی همراه با آسایشی را (بعد ابزاری= سخت افزاری) فراهم می سازد.