تاثیر طراحی خطوط مونتاژ بر اساس تکنیک های مهندسی بر بهره وری و فاکتورهای ارگونومی

در صنایع مونتاژی دستی، مطالعه ی علمی، شناخت صحیح و دقیق فعالیت ها و زمان انجام آن ها با عنایت بر سلامت، ایمنی و رفاه انسان می تواند بهره وری را افزایش دهد. هر چند تاثیر مثبت مداخلات مهندسی بر بهره وری تولید مشهود است لیکن اثرگذاری آن بر بهره وری نیروی انسانی ناشناخته می باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر طراحی خطوط مونتاژ دستی بر اساس تکنیک های مهندسی بر روی بهره وری و برخی فاکتورهای ارگونومیکی نظیر ناراحتی های اسکلتی – عضلانی، پوسچر کاری و میزان خستگی اپراتورهای خط مونتاژ است.
این پژوهش در خط مونتاژ اجاق گاز توکار که سی مونتاژکار مرد در آن مشغول به کار بودند انجام شد. در این تحقیق، روش های مطالعه ی کار (مطالعه دیاگرام جریان و نمودار فرایند جریان؛ مطالعه حرکت-زمان: تکنیک MTM-1) به عنوان تکنیک های مهندسی و پرسشنامه Body Map، روش ارزیابی پوسچر REBA و پرسشنامه چندبعدی خستگی MFI به عنوان ارزیابی های ارگونومیکی استفاده گردید. سپس بر اساس نتایج حاصل و صرفا با تمرکز بر تکنیک های مهندسی (مطالعه روش و زمان)، اصلاحاتی در جهت بهبود فرایند و عملیات مونتاژ پیاده سازی شد و مجددا متغیرهای کار و زمان و فاکتورهای ارگونومیکی بعد از 12 هفته مورد ارزیابی قرار گرفتند تا اثربخشی طراحی مجدد بر بهره وری و فاکتورهای ارگونومیک مشخص گردد.
طراحی مجدد فرایند مونتاژ، منجر به کاهش 8/8 دقیقه ای زمان فعالیت ها و افزایش 21٪ بهره وری گردید لیکن شیوع و شدت ناراحتی های اسکلتی – عضلانی در اکثر اندام های بدن پس از طراحی مجدد فرایند افزایش یافت. هیچ تغییری در میزان خستگی کل و پوسچرهای کاری اپراتورها مشاهده نشد.
اگرچه افزایش بهره وری از طریق کاربرد تکنیک های مهندسی طراحی خطوط مونتاژ امکانپذیر است لیکن اجرای چنین مداخلاتی ممکن است اپراتورها را در معرض ناراحتی های اسکلتی – عضلانی بیشتری قرار دهد. توصیه می شود هنگام طراحی خطوط مونتاژ، علاوه بر تکنیک های مهندسی معمول، اصول طراحی ارگونومیک نیز مد نظر قرار داده شود.