تاثیر نوسانات آب وهوایی بر رخداد پدیده گرد و غبار (مطالعه موردی گرد و غبارهای غرب و جنوب غرب ایران)

تغییرات و نوسانات آب وهوایی در اثر تغییر درجه حرارت کره زمین اتفاق می افتد. تغییر الگوهای بارشی، دما، خشکسالی، ترسالی، وقوع پدیده گرد و غبار از اثرات تغییر اقلیم است که در کشورهای حوضه خلیج فارس به وجود آمده است. هدف از این پژوهش، بررسی روند این تغییرات و مکانیزم زمانی و مکانی وقوع این گرد و غبارهاست. بدین منظور، داده های سرعت باد، دما، بارش و تعداد روزهای گرد و غباری 5 ایستگاه منطقه برای دو دوره پنج ساله تهیه و با استفاده از روش های آماری لازم، بازه های زمانی فعالیت آن ها و روند تغییراتشان مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در سال های اخیر، میزان متوسط بارش سالانه کاهش و میزان دما، سرعت باد و تعداد روزهای گرد و غباری افزایش یافته است. دلایل مهمی همچون استقرار سیستم های فشار جنب حاره در بازه ای خاص از سال، تشکیل سیکلون های سطحی در سطح بیابان های غرب ایران، بیابان زایی، کاهش پوشش گیاهی، نوع رسوبات بیابان ها و خشکاندن تالاب ها در کشور عراق باعث افزایش این گرد و غبارها شده است. سپس یک سامانه گرد و غباری به عنوان نمونه انتخاب و نقشه های فشار، امگا و دما در سطوح مختلف و تصاویر ماهواره ای آن در منطقه مورد مطالعه استخراج شد. نتایج نشان داد که هرگاه یک ناوه عمیق در سطوح فوقانی جو منطقه مستقر و در سطح زمین هم، سیکلون های سطحی ایجاد شود، باعث پدیده گرد و غبار در منطقه می شود و چون جهت وزش باد بر اثر سیستم های فشار، عرض جغرافیایی و اختلاف دمایی ارتفاعات شرق ترکیه با منطقه پست خلیج فارس، از شمال غرب به جنوب شرق است، گرد و غبار را به داخل کشورمان هدایت می کند.