مقایسه ریختی شگ ماهیان جنس Alosa در سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از صفات اندازشی و شمارشی

مطالعه حاضر به منظور مقایسه ریختی چهار گونه از شگ ماهیان جنس Alosa از سواحل جنوبی دریای خزر شامل: شگ ماهی براشنیکووی (A. braschnikowi)، خزری (A. caspia)، مهاجر (A. kessleri) و چشم درشت (A. saposchnikowii) انجام شد. در مجموع، 239 نمونه ماهی از پاییز 1392 تا اوایل بهار سال 1393 از سه ایستگاه صید پره (بندر انزلی، نور-محمودآباد، خلیج گرگان) جمع آوری شد. 25 صفت اندازشی و 9 صفت شمارشی جهت مقایسه ریختی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) و تابع تشخیص (DA) بیانگر کارآیی مطلوب صفات ریختی مطالعه شده در تفکیک چهار گونه نامبرده بود. اگرچه هیچ یک از صفات بررسی شده به شکل تشخیصی تفاوت گونه ها را نشان ندادند اما صفات اندازشی در مقایسه با صفات شمارشی کارآیی بهتری در تمایز شگ ماهیان جنس Alosa داشتند. علاوه بر صفات شمارشی و اندازشی اشاره شده در منابع و کلیدهای شناسایی موجود که اغلب مرتبط با اندازه و تعداد خارها و شعاع های کمان اول آبششی بودند، صفات اندازشی شامل: ارتفاع باله مخرجی و پشتی، ارتفاع، عرض و طول سر، طول پوزه، ارتفاع ساقه دمی، فاصله پس چشمی، طول باله سینه ای و شکمی و صفات شمارشی شامل: تعداد شعاع باله دمی و تعداد شعاع منشعب و غیرمنشعب باله پشتی در مقایسه بین چهار گونه دارای اختلاف معنی دار (05/0P<) بودند. هرچند دامنه تغییرات صفات اندازشی و شمارشی زیست سنجی شده در مقایسه بین گونه های جنس Alosa در جنوب دریای خزر، همپوشانی داشت، اما این صفات می توانند در شناسایی بهتر و دقیق تر این گونه ها مفید باشند.