ارتباط ویژگی های فردی- اجتماعی دانشجویان علوم پزشکی کشور با افت تحصیلی دانشجویان: مرور نظام مند

شناسایی علل و همبسته های افت تحصیلی که از ناکامی های نظام آموزشی محسوب می شود، یکی از موضوعات کاربردی و مهم در حوزه پژوهش های آموزشی است. با توجه به فقدان بررسی جامع همه مستندات منتشر شده با وجود مقالات متعدد در این زمینه در ایران، هدف از مطالعه حاضر، مرور نظام مند متون منتشر شده طی 15 سال گذشته و تعیین نقش عوامل فردی، شخصیتی و اجتماعی مرتبط با افت تحصیلی دانشجویان بود.
در این مطالعه، ابتدا مستندات به صورت نظام مند، مرور و اطلاعات آن ها تجمیع شد. با بررسی مقالات منتشر شده مرتبط با علل عدم موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی کشور از فروردین سال 1375 لغایت اسفند سال 1389 به صورت همه شماری، 1008 مقاله انتخاب شد که 26 مقاله به صورت متن کامل قابل دسترسی بود و حداقل کیفیت پژوهشی را داشت.
بر اساس یافته های هر دو مرحله، عواملی مانند جنس پسر، بالاتر بودن سن ورود به دانشگاه، متاهل بودن، وجود مشکلات جسمی و روانی، عدم علاقه به رشته تحصیلی، پایین تر بودن معدل دیپلم یا مقطع قبلی، بیشتر شدن فاصله دیپلم تا ورود به دانشگاه، نداشتن مطالعه در طول ترم، استفاده زیاد از اینترنت و نداشتن فعالیت های علمی و پژوهشی از عوامل فردی منجر به افت تحصیلی در دانشجویان هستند. بر اساس مرور نظام مند متون، داشتن شغل دوم، زندگی خوابگاهی و دیپلم غیر از تجربی از علل منجر به افت تحصیلی در دانشجویان بود. در بین عوامل خانوادگی و اجتماعی نیز عواملی همچون تحصیلات پایین پدر و مادر، وجود مشکلات مالی، وجود مشکلات خانوادگی، بعد خانوار بیشتر، فعالیت اجتماعی ضعیف و برون گرا بودن با افت تحصیلی ارتباط داشت.
با وجود مطالعات زیاد در خصوص علل افت تحصیلی، به نظر می رسد استانداردها و تعاریف مورد استفاده از مطالعات متفاوت می باشد و برای ارتقای کیفیت کار باید استانداردسازی صورت پذیرد. در مجموع، دیدگاه های اعضای هیات علمی تا حدود زیادی با واقعیت های مشاهده شده در مقالات همخوانی داشت و نشان داد که تجربه مدرسین دانشگاه در این خصوص قابل اعتماد است. همچنین، با توجه به علل عمده لیست شده، به نظر می رسد بتوان گروه هایی را که احتمال افت تحصیلی در آن ها بیشتر است، شناسایی نمود و برای آنان اقدامات پیشگیرانه به کار برد.