تغییرات ریخت شناسی القاء شده در بامیه (Abelmoschus esculentus L.) تحت تاثیرات اتیل متان سولفونات

بامیه (Abelmoschus esculentus L.) تنها گیاه زراعی مهم در خانواده پنیرکیان است. کشت این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رایج می باشد. القاء جهش به عنوان ابزاری مفید در اصلاح نباتات جهت فراهم نمودن حداکثر تنوع قابل توارث پذیرفته شده است. به منظور بررسی تغییر برخی از صفات زارعی بامیه تحت تاثیر اتیل متان سولفونات (EMS)، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار با اعمال سه سطح غلظت 175/0%، 350/0% و 525/0% اتیل متان سولفونات و به مدت 18 و 24 ساعت در مزرعه اجرا گردید. صفات زراعی مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه، تعداد غلاف در هر گیاه، طول غلاف، قطر غلاف، ضخامت ساقه، تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف، تعداد لوکیول و وزن 100 دانه بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت های EMS برای صفات تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف و تعداد لوکیول در سطح 1% و برای ارتفاع گیاه، قطر غلاف، ضخامت ساقه و وزن 100 دانه در سطح احتمال 5% معنی دار می باشد. اثر طول مدت تیمار نیز برای صفات ارتفاع گیاه، طول غلاف، قطر غلاف، تعداد دانه در هر غلاف معنی دار (05/0P&le) بود. استفاده از EMS بسته به غلظت مورد استفاده منجر به افزایش یا کاهش ارتفاع گیاه، تعداد غلاف در هر گیاه، طول غلاف، قطر غلاف، ضخامت ساقه، تعداد دانه در هر غلاف، وزن غلاف، تعداد لوکیول و وزن 100 دانه در بامیه شد. غلظت 35/0% و طول مدت 18 ساعت بهینه ترین تیمار اعمال شده بود و نیز باعث افزایش صفات مورد مطالعه و در نتیجه افزایش عملکرد نسبت به شاهد شد. این نتایج نشان می دهد که استفاده از EMS تا حد زیادی می تواند اغلب صفات مطالعه شده در نسل M1 را تحت تاثیر قرار دهد که ممکن است برخی از این صفات نتیجه جهش ژنی بوده و برای اهداف اصلاحی مورد استفاده قرار بگیرد.