برآورد ترکیب پذیری صفات زراعی و فیزیولوژیکی لاین های اینبرد ذرت (Zea mays L.) دانه ای با استفاده از تلاقی لاین × تسترتحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی

دستیابی به نتایج مطلوب در برنامه های اصلاحی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین بر اساس قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی می باشد. مشخص نمودن ترکیب پذیری ها و اجزای واریانس ژنتیکی یکی از مهم ترین مراحل در برنامه به نژادی لاین های اینبرد ذرت است. بدین منظور، تعداد 25 لاین زودرس دانه ای با دو تستر (k1263.1 زودرس و A679 دیررس) به روش لاین × تستر تلاقی داده شد و 50 هیبرید حاصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری نرمال و تنش خشکی در سال 1392 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس آماری حاکی از وجود تفاوت معنی دار بین هیبریدها از نظر تمام صفات مورد بررسی در هر دو محیط در سطح احتمال 1% بود. واریانس اثر متقابل لاین × تستر برای کلیه صفات در هر دو محیط نشان دهنده معنی دار بودن واریانس غالبیت (نقش اثرات غیر افزایشی) می باشد. نسبت &sigma 2 gca/&sigma 2 sca بیانگر نقش بیشتر واریانس غیر افزایشی برای اکثر صفات در هر دو شرایط آبیاری بود. از نظر عملکرد و سایر صفات در شرایط نرمال لاین های 1، 5، 14، 15 و 18 و در شرایط تنش لاین های 1، 10، 18، 26 و 31 دارای GCA مثبت و معنی دار و از نظر زودرسی لاین های 1، 7، 8، 10 و 28 دارای GCA منفی و بسیار معنی دار در هر دو شرایط بودند. از نظر عملکرد دانه ترکیبات L5×T1، L9×T1، L16×T2 و L19×T1 در شرایط نرمال و ترکیبات L1×T1، L13×T1، L27×T2 و L16×T2 دارای SCA مثبت و معنی دار در شرایط تنش خشکی بودند که جهت آزمایشات ارزیابی و مقایسه عملکرد منطقه ای و برآورد اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط و شناسایی و انتخاب برترین هیبرید ها، می توان لاین های مذکور را مورد استفاده قرار داد.