بررسی توارث پذیری و روابط علیت صفات مختلف، عملکرد دانه و روغن کلزا در شرایط آب و هوایی خرم آباد

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بین ارقام کلزا از لحاظ صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد و شناسایی بهترین رقم مناسب با شرایط آب و هوایی خرم آباد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، متشکل از 15رقم پاییزه و بهاره در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام گردید. در طول اجرای آزمایش از صفات مهم از جمله ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعدا روز تا رسیدگی، تعداد خورجین در بوته، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در واحد سطح، درصد روغن دانه و عملکرد روغن یادداشت برداری گردید. میانگین مربعات برای صفات اندازه گیری شده در سطح یک درصد برای همه صفات به جز طول خورجین معنی دار گردید. مقایسه میانگین چند دامنه ای دانکن بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات اندازه گیری شده در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری را نشان داد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی در صفات مورد مطالعه ارقام می باشد. در این آزمایش ژنوتیپ شماره SLM-046 با عملکرد دانه 4177 و عملکرد روغن 1817 کیلو گرم در هکتار بیشترین عملکرد را دارا بود که با بقیه ژنوتیپ ها اختلاف معنی داری نشان داد. رابطه همبستگی عملکرد با وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین، تعداد خورجین در بوته، طول خورجین، درصد روغن و عملکرد روغن در سطح یک درصد قوی، مثبت و معنی دار بود. برآورد توارث پذیری برای کلیه صفات به جز صفت ارتفاع نیز در این آزمایش بالا بود. در این بررسی ضرایب تنوع فنوتیپی کلیه صفات بیشتر از ضرایب تنوع ژنتیکی بود که نشان دهنده وجود اثرات عوامل محیطی براین صفات است. نتایج تجزیه علیت مو ید آن بود که 3 صفت طول خورجین، تعداد خورجین در بوته و درصد روغن بیشترین اثر را بر عملکرد داشتند. تجزیه خوشه اینشان داد که مواد ژنتیکی مورد مطالعه در سه گروه تفکیک می گردند به طوری که دورترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ های Sahra و Sunday مشاهده شد.