بررسی پویایی و روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم های بیابانی (مطالعه موردی: منطقه جاجرم، خراسان شمالی)

اکوسیستم های مرتعی در مناطق خشک و نیمه خشک بشدت تحت تاثیر عوامل اقلیمی و نوع مدیریت بهره برداری از آنها قرار دارند. پویایی پوشش گیاهی مرتع در برگیرنده کلیه فرآیندهای تغییر در اکوسیستم مرتعی است. این تغییرات معمولا در ترکیب و ساختار پوشش گیاهی در طول زمان رخ می دهد. از آنجا که شناخت پویایی مرتع می تواند به انتخاب روش های مدیریتی متناسب و صحیح آن کمک نماید، روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم بیابانی منطقه جاجرم به روشی جدید متکی برعوامل اقلیمی و پایش رطوبت خاک در یک بازه زمانی 4 ساله (91-88) مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق با استقرار تعداد سه ترانسکت ثابت و پلات گذاری به روش تصادفی سیستماتیک به تعداد ده عدد در هر ترانسکت، عملیات پایش و اندازه گیری پوشش گیاهی و رطوبت خاک در سطح 120 پلات در کل دوره بررسی دنبال شد. نتایج نشان داد که در سایت مورد مطالعه گونه های بوته ای با قابلیت زادآوری بالا نظیر Artemisia sieberi و Salsola orientalis به همراه گونه های یکساله کم زی روند تغییرات پوشش گیاهی راتعیین می نمایند و این در حالی است که تغییرات کربن آلی خاک روندی کند و بطئی داشته و متقابلا رطوبت خاک متناسب با تغییرات بارندگی، فاکتوری تغییرپذیر نشان داده است و پوشش خاک با توجه به ثبات نسبی پوشش سنگ و سنگریزه و لاشبرگ، تابع تغییرات پوشش تاجی کل بوده است. بنابراین لازمه مدیریت علمی مراتع مناطق خشک و بیابانی، پایش مداوم پوشش گیاهی متناسب با تغییرات رطوبت خاک، مقدار و پراکندگی بارش، خصوصیات فیزیولوژیک گونه های غالب و مدیریت بهره برداری حاکم با ملحوظ داشتن زمان اندازه گیری متغیرهای گیاهی و خاک است.