اثر شرایط خشک کردن متناوب بر درصد ترک خوردگی و زمان فرآیند برای ارقام دانه بلند و دانه متوسط شلتوک

از جمله عوامل تاثیرگذار بر کیفیت تبدیل برنج، ترک های درونی ایجاد شده طی فرآیند خشک کردن و پس از آن می باشند. اکثر کشورهای صنعتی برای تسریع در خشک شدن دانه و حفظ کیفیت محصول نهایی از روش متناوب برای کاهش رطوبت شلتوک استفاده می کنند. با توجه به درصد بالای شکستگی برنج کشور در شالیکوبی ها، انجام فرآیند خشک کردن متناوب و بهینه سازی آن برای ارقام برنج ایرانی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق اثر فرآیندهای خشک کردن متناوب (خشک کردن - استراحت دهی چند مرحله ای) و پیوسته (فاقد استراحت دهی) بر درصد ترک خوردگی و زمان خشک شدن شلتوک دو رقم هاشمی (دانه بلند) و کوهسار (دانه متوسط) مطالعه شد. آزمایش های خشک کردن متناوب و پیوسته در دمای 60 درجه سلسیوس، زمان های خشک کردن 20، 40 و 60 دقیقه و زمان های استراحت دهی صفر (خشک کردن پیوسته)، 40، 80، 120، 160، 200 و 240 دقیقه انجام شدند. نتایج نشان داد که انجام فرآیند استراحت دهی، اثر قابل ملاحظه ای بر کاهش مدت فرآیند خشک کردن و درصد ترک خوردگی دانه دارد. هم چنین مشاهده شد که پس از گذشت زمانی مشخص، افزایش زمان استراحت دهی اثر معنی داری بر درصد ترک خوردگی دانه ندارد. در مجموع، برای بهینه سازی فرآیند خشک کردن متناوب از نظر کاهش مصرف انرژی و ضایعات برای ارقام کوهسار و هاشمی به ترتیب انجام عملیات استراحت دهی به مدت های 160 و 200 دقیقه بعد از خشک کردن، به مدت 40 دقیقه نتیجه گیری شد. هم چنین با توجه به بالاتر بودن درصد ترک خوردگی شلتوک کوهسار نسبت به رقم هاشمی، می توان چنین نتیجه گرفت که خواص فیزیکی دانه مانند ضریب رعنایی در ترک خوردگی آن موثر است.