نقد و تحلیل تشبیه در نفثه المصدور

شهاب الدین محمد زیدری نسوی، صاحب کتاب نفثهالمصدور، به عنوان یکی از نویسندگان بزرگ و صاحب سبک نثر فنی و مصنوع، از آرایه های بدیعی و بیانی برای آرایش کلام خود بهره زیادی برده است. وی به ویژه به تشبیه به عنوان عنصر اساسی خیال انگیزی، رویکردی خاص برای ارائه مضامین و اندیشه ها و گاه انتقال عواطف و احساسات مورد نظرش داشته است. این پژوهش، این شگرد بیانی را در کتاب نفثهالمصدور، به ویژه از دیدگاه بلاغی بررسی و نقد کرده است. بایدگفت زیدری در مجموع، 241 تشبیه به کاربرده است که در این میان، عناصر انتزاعی و مظاهر طبیعی به عنوان مهم ترین مواد تشبیه، بیشترین کاربرد را داشته اند. از نظر ساختار نیز بیش از 61 درصد کل تشبی هات، به صورت ترکیب اضافی به کار رفته اند که تاثیر زیادی در رسایی و خیال انگیزی صور خیال دارند. اهمیت کار زیدری در شیوه ارائه صورخیال است؛ زیرا بیشتر تشبی هاتی که به کارگرفته، نتیجه ابداع و آفرینش خود اوست. ضمن اینکه وی در غالب موارد نیز این تشبی هات را با انواع آرایه های لفظی و معنوی، به ویژه سجع و جناس و ای هام همراه کرده که سبب شده است تا کلامش را لایه های متعدد خیال و موسیقی فراگیرد.