ارزیابی و انتخاب توده های متحمل به تنش خشکی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum) بومی ایران در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه

این بررسی به منظور ارزیابی واکنش توده های بومی شنبلیله کشور در برابر تنش خشکی القایی بوسیله پلی اتیلن گلیکول 6000 بر روی بیست توده بومی در قالب آزمایش فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. سطوح تنش شامل پتانسیل های صفر(آب دی یونیزه)، 2- ، 4- ، 6- و 8- بار بود. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تنش خشکی بر روی تمامی صفات مورد بررسی(درصد بذرهای جوانه زده، طول ریشه چه، طول ساقه چه، نسبت طول ساقه چه بر ریشه چه، وزن تر ریشه اولیه، وزن تر ساقه چه، نسبت وزن تر ساقه چه به ریشه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه ) اثرات معنی داری داشت. بین توده های بومی به غیر از صفت وزن خشک ریشه اولیه، در کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری مشاهده شد. بر اساس روش رتبه بندی میانگین هفت صفت اصلی مورد مطالعه در این پژوهش(درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه)، توده های بومی کاشان و نیشابور متحمل ترین و توده های بومی ری و خاش حساس ترین توده ها در برابر تنش خشکی در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه بودند. با در نظر گرفتن نتایج این بررسی، توجه به توده های بومی شنبلیله کشور و بهره برداری از قابلیت های نهفته در آنها از قبیل تحمل و مقاومت به تنش خشکی و محافظت از آنها به عنوان منابع با ارزش ژنتیکی توصیه می شود.