بررسی اثرات همگنی و ناهمگنی اجزای واریانس در سطوح مختلف اندازه گله-سال بر پارامترهای ژنتیکی تولید شیر گاوهای هلشتاین ایران

در این تحقیق ناهمگنی اجزای واریانس تولید شیر در جمعیت گاوهای هلشتاین ایران در سطوح مختلف اندازه گله-سال با استفاده از رکوردهای سه دوره اول شیردهی جمع آوری شده به وسیله مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی در طی سال های 1362 تا 1392 بررسی شد. داده ها شامل 245192 رکورد برای اولین دوره شیردهی، 202078 رکورد برای دومین دوره شیردهی و 147253 رکورد برای دوره شیردهی سوم بودند که بر اساس اندازه گله-سال به سه دسته بزرگ، متوسط و کوچک دسته بندی شدند. برای بررسی ناهمگنی واریانس ها از آزمون بارتلت استفاده شد. نتایج آزمون بارتلت برای تولید شیر در سه دوره شیردهی معنی دار (01/0P < ) بود که ناهمگن بودن واریانس ها در هر سه اندازه گله-سال را نشان می دهد. به منظور برطرف نمودن احتمالی و یا کاهش ناهمگنی واریانس ها از روش های مختلف تبدیل داده (لگاریتمی، جذری، باکس-کاکس و زاویه ای) استفاده شد. بکارگیری تبدیل داده ها به همگنی واریانس منجر نشد. پارامترهای ژنتیکی، وراثت پذیری ها و اجزای واریانس با استفاده از مدل حیوانی و نرم افزار VCE برآورد شدند. برآوردهای وراثت پذیری بدون تبدیل داده ها در زایش ها و گله- سال های مختلف از 184/0-142/0 در تجزیه تک صفتی و از 221/0-143/0 در تجزیه سه صفتی تغییر کرد و پس از تبدیل داده ها مقادیر وراثت پذیری اندکی افزایش یافتند. تبدیل داده ها اثر قابل ملاحظه ای روی رتبه بندی حیوانات داشت و بر اساس نوع تبدیل، نسبت های متفاوتی از گاوهای نر و ماده ممتاز در مقایسه با سناریوی واریانس همگن از فهرست دام های برتر خارج شدند که روش تبدیل باکس-کاکس اثر کمتری بر رتبه و همبستگی رتبه ای حیوانات برتر داشت. بنابراین، در ارزیابی های ژنتیکی گاوهای هلشتاین برای افزایش صحت ارزیابی و کارآیی انتخاب برای تولید شیر، در نظر گرفتن ناهمگنی واریانس ها ضروری به نظر می رسد.