اثرمزمن ریتالین بر درصد لقاح و قدرت زنده ماندن اسپرم در موشهای مواجهه یافته با نیکوتین

نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن دار است که ماده اصلی دود سیگار را تشکیل می دهد. این الکالوئید سمی از گیاه تنباکو استخراج می شود. ریتالین یا متیل فنیدیت methylphenidate))دارویی است از گروه آمفتامین ها که از نظر ساختاری مشابه کوکائین و دارای مصرف گسترده ای است. هدف ازاین تحقیق، مطالعه حیات اسپرم و میزان باروری حیوانات ماده ای است که از گامت های حیوانات نر مصرف کننده نیکوتین و ریتالین استفاده کرده اند. این تحقیق در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران انجام شد.
در این مطالعه تجربی 120 سرموش نر و 54 سر موش ماده بالغ انتخاب و حیوانات نر به صورت تصادفی به 11 گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. در دوگروه تجربی از ریتالین به میزان دو و 10 میلی گرم برکیلوگرم وزن بدن، در سه گروه تجربی از نیکوتین به میزان 100، 200 و 400 میکروگرم برکیلوگرم وزن بدن و در سایر گروه های تجربی از نیکوتین و ریتالین توام به صورت گاواژ به مدت 40 روزاستفاده شد. درپایان دوره تیمار، از هر گروه سه حیوان نر را انتخاب کرده و هر یک با سه حیوان ماده در قفس جدا گانه قرار گرفتند. پس از 10روز حیوانات ماده را بیهوش کرده و با شمارش جنین ها و جسم زرد تخمدان ها، درصد باروری موش های ماده که نشان دهنده درصد باروری در موش های نر است، محاسبه شد. همچنین باقیمانده حیوانات نر را بیهوش کرده و پس از خارج کردن بیضه، برای تعیین درصد اسپرم های زنده، با استفاده از ائوزین نیکروزین، تعداد اسپرم های رنگ شده مشخص شد.
داده ها از نظر آماری با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و تست توکی محاسبه و معیار استنتاج p<0. 05 درنظرگرفته شد.
نتایج نشان داد که درصد باروری در گروه های تجربی مصرف کننده نیکوتین به میزان 400 میکروگرم برکیلوگرم وزن بدن (3/38±1/63) و درگروه های مصرف کننده ریتالین به میزان دو (51/18±96/64) و 10 میلیگرم برکیلوگرم وزن بدن (72/16±53/18) نسبت به گروه کنترل (68/4±42/95) کاهش معناداری بود. این نتایج کاهش بیشتر درصد لقاح درمصرف ریتالین را نسبت به نیکوتین تایید می کند. همچنین درصد لقاح در شش گروه مصرف کننده توام نیکوتین به میزان 400 ، 200 و 100 میکروگرم برکیلو گرم با ریتالین به میزان دو و 10
میلی گرم بر کیلوگرم درصد لقاح نسبت به گروه کنترل نیز کاهش معناداری را نشان داد که این کاهش در گروه مصرف کننده نیکوتین به میزان 400 میکرو گرم بر کیلوگرم و ریتالین به میزان 10 میلی گرم بر کیلو گرم (0/20±0/10) نسبت به گروه کنترل شدیدتر بود.
به نظر می رسد که در حیوانات مصرف کننده نیکوتین، مصرف ریتالین حتی به میزان کم می تواند موجب کاهش باروری شود.