ساخت مقیاس بین المللی دینداری با رویکرد مقایسه بین فرهنگی

پژوهش حاضر با هدف تهیه مقیاس دینداری براساس اشتراکات ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) به منظور فراهم آوردن ابزاری برای مطالعات بین فرهنگی صورت گرفت. برای این منظور شش مطالعه 1) استخراج 47 مولفه اشتراکی بین ادیان؛ 2) تدوین خزانه موادی با 225 ماده و نسخه پیش مقیاس مقدماتی مقیاس براساس مدل سه بعدی خدایاری فرد و همکاران (1389)؛ 3) مطالعه تجربی پیش مقدماتی در جامعه دانشجویان مسلمان دانشگاه تهران و دستیابی به نسخه یکم مقیاس مقدماتی با 60 ماده؛ 4) مطالعه تجربی مقدماتی یکم در جامعه آماری دانشجویان یهودی، مسیحی و مسلمان ایرانی و انجام تحلیل ماده و دستیابی به نسخه مقدماتی دوم مقیاس دینداری با 88 ماده؛ 5) مطالعه تحربی مقدماتی دوم در جامعه دانشجویان پیرو سه دین و دستیابی به ساختار عاملی اکتشافی مقیاس با 57 ماده؛ 6) مطالعه اصلی در جامعه آماری دانشجویان کشورهای جمهوری اسلامی ایران و 11 کشور دیگر از قاره های آسیا، آفریقا، اروپا، اقیانوسیه و آمریکا و دستیابی به ساختار عاملی تاییدی ابزار با 30 ماده. بررسی ضرایب اعتبار ماده ها، خرده مقیاس ها و کل مقیاس مدل سه بعدی نشان داد که کلیه زیرمقیاس ها از ضرایب مناسب همگونی برخوردار است، به صورتی که ضریب باور دینی 77/0، رفتار دینی 82/0 و عواطف دینی 81/0 است. بررسی ضرایب همبستگی نمره ماده ها با نمره کل زیرمقیاس مربوطه نشان می دهد این ضرایب بین 29/0 و 70/0 متغیر است. همچنین پنج سوال وانمود اجتماعی به منظور سنجش میزان اعتبار پاسخ به سوالات در بین دانشجویان به مجموعه سوالات مذکور اضافه شد. ازاین رو می توان نتیجه گرفت که ابزار نهایی با 35 ماده هم در نمونه ایرانی و هم بین المللی از ویژگی های روانسنجی و ساختار عاملی مناسب و یکسان برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزار روا و معتبر در پژوهش ها استفاده کرد.