مراحل استکمال نفس، از منظر نهج البلاغه

شناخت کمال و سعادت و رسیدن به آن از اصیل ترین خواسته های بشر است و کشف ساحت های وجودی انسان، مقدمه ی اصطیاد آن است. انسان به طورکلی دارای دو بعد جسمانی و روحانی است. ازاین رو بر اساس اصالت بخشیدن به هر یک، مبانی حرکت به سوی کمال متفاوت خواهدبود. از نگاه نهج البلاغه اصالت انسان، با بعد روحانی آن است و کمال آن در قرب به خدا و رسیدن به مقام خلیفهاللهی است. این مقاله با روش تحلیل کیفی، محتوای کلام امیرمومنان و استنتاج از آن در پی شناخت انسان، با تاکید بر بعد کمالی او و نوع طی نمودن مراتب آن است. دراین نگاه، روح بر اساس تعارض عقل و هوا، حالتی سیال بین قوس نزولی و قوس صعودی می پیماید. شناخت درست از مراتب انسان برای رشد بعد روحانی ضرورت دارد؛ همچنین ضمن بیان غایت بعد کمالی ، به بیان مراتب و چگونگی طی منازل هفتگانه ی قوس صعودی و راهکارهای ارتقای نفس به سمت نقطه ی کمال می پردازد.