نقاط تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود از مسیر مکاشفه گرایی

بحث تاثیرپذیری ادیان از یکدیگر همواره از موضوعات مورد توجه دین پژوهان بوده است. در این میان، برخی از دین شناسان و تاریخ دانان ادیان، باورهای ایرانی را سرچشمه بسیاری از اینگونه تاثیرات به شمار آورده اند. یکی از نظریه های مهم این گروه از دانشمندان باور به تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود، و از آن طریق بر دو دین مسیحیت و اسلام است. درحالیکه بسیاری از پژوهشگران برای چنین نظری شواهد و قرائن متعددی ذکر می کنند، برخی دیگر چنین نظری را نپذیرفته اند و به دنبال یافتن سرچشمه های دیگری برای باورهای موجود در دین هایی نظیر یهودیت و مسیحیت اند. یکی از گونه های مهم ادبیات دینی یهودی و مسیحی ادبیات مکاشفه ای است. این ادبیات که آغاز پیدایش آن به دوره معبد دوم باز می گردد، مفاهیم و آموزه های جالب توجه و در عین حال نویی را در خود دارد. برخی از این آموزه ها را م یتوان بیش و کم در کتاب مقدس و سنت دینی یهودی- مسیحی پیدا کرد، اما برخی از آنها یا به کلی جدیداند و یا به مراتب نسبت به خاستگاه های کتاب مقدسی خود تغییر یافته اند. برای نمونه می توان به آموزه هایی چون طرحی برای تاریخ، منج یگرایی، پیروزی نهایی خیر بر شر، آخرت شناسی، داوری و رستاخیز، فرشته شناسی، شهود خداوند، ثنویت و… اشاره کرد. با توجه به آنکه چنین آموزه هایی همزمان با تعاملات یهودیان با ایرانیان در دین یهود ظهور کرد هاند، امکان آنکه باورهای ایرانی زمینه پیدایش چنین آموزه هایی بوده باشند، وجود دارد. مقاله پیش رو با بررسی مهم ترین اصول و آموزه های این گونه ادبی، به تاثیرپذیری این بخش از دین یهود از باورهای ایرانی پرداخته است.