بررسی موضوع بیهوشی در پزشکی ایران باستان

مردمان دوران باستان برای ایجاد بیهوشی از عوامل مختلفی استفاده می نمودند که در دانش پزشکی ایران باستان استفاده از الکل (شراب) به تنهایی و یا همراه بنگ و همچنین داروهای گیاهی دیگر جهت ایجاد خواب آلودگی، رخوت، کرخی و بیهوشی مورد توجه بوده است. در متون پزشکی کهن ایران، نشانه های بسیاری در مورد آشنایی پزشکان و علمای این دیار با داروی بیهوشی، اجزای دارو و نحوه استفاده از آن به چشم می خورد و دامنه شهرت داروی بیهوشی و آشنایی با آن به عرصه بیان و گفتار ادیبان و شعرای این مرز و بوم هم کشیده شده است. در متون ادبی ایران باستان و همچنین ایران پس از اسلام در اعمال پادشاهان، پهلوانان، عیاران و شاهدان استفاده از داروی بیهوشی و یا به تعبیر موجود در متون «بیهوش دارو» به چشم می خورد و به نظر می رسد سابقه آشنایی ایرانیان با خاصیت بیهوش کنندگی بنگ به گذشته های قبل از زرتشت و تدوین اوستا و ضمایم آن مانند «ارتای ویراف نامک»، نیز می رسیده است؛ زیرا در احوالات داریوش هخامنشی اشاراتی به «بیهوش دارو» شده است؛ البته در اساطیر مربوط به سلسله پیشدادیان و کیانی نیز از «بیهوش دارو» سخن به میان آمده است کما اینکه مضامین مشابهی در متون پزشکی، اساطیر و متون ادبی سایر ملل شرق مانند هندوستان، اعراب، چین و جنوب شرقی آسیا نیز در این زمینه وجود دارد.