بررسی اثرات انسجام اجتماعی در مدیریت بحران زلزله از دیدگاه ساکنان محلی، مطالعه موردی: ازومدل شمالی، شهرستان ورزقان

بدون تردید یکی از بلایای طبیعی که زندگی انسان را در طول تاریخ تهدید کرده و از مخرب ترین پدیده های طبیعت محسوب می شود و گاه تمدن های بشری را منقرض نموده، زلزله می باشد. این پدیده در هر زمانی از سال، روز یا شب ممکن است رخ دهد؛ از مهم ترین ویژگی های این پدیده طبیعی، غیر قابل پیش بینی و ناگهانی بودن وقوع آن و هم چنین کوتاه بودن زمان برای عکس العمل در مقابل آن می باشد. هدف این مقاله بررسی اثرات انسجام اجتماعی در مدیریت بحران زلزله از دیدگاه ساکنان محلی در مناطق روستایی شهرستان ورزقان می باشد.
پژوهش حاضر از نوع پژوهش های ترکیبی است که با استفاده از تکنیک های کیفی (مصاحبه نیمه ساختار یافته) و کمی (پرسش نامه لیکرت) انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش همه روستاهای آسیب دیده دهستان ازومدل شمالی و خانوارهای ساکن در این روستاها را شامل می شود. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بوده است که برای اطمینان از روایی آن به مصاحبه اکتشافی با 32 خانوار زلزله زده پرداخته شد. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق 0.74 الی 0.84 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش حاضر در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزارSPSS انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد.
یافته های این تحقیق نشان داد که اثرات انسجام اجتماعی در مدیریت بحران زلزله در منطقه مورد مطالعه با تقویت هم زیستی اجتماعی و نشاط اقتصادی، تقویت ارتباطات اجتماعی و تسهیم دانش، تقویت خودارزشمندی و مداخله گری اجتماعی و تقویت تعاملات و شادکامی اجتماعی ارتباط دارد.
نتایج مدل تحلیل عاملی نشان داد مهم ترین اثرات وقوع زلزله در منطقه مورد مطالعه شامل چهار مولفه (تقویت هم زیستی اجتماعی و نشاط اقتصادی، تقویت ارتباطات اجتماعی و تسهیم دانش، تقویت خودارزشمندی و مداخله گری اجتماعی و تقویت تعاملات و شادکامی اجتماعی) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 75.5 می باشد؛ و در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.