طراحی سیستم پایش خشکسالی براساس شاخص یکپارچه در حوضه آبریز زاینده رود

خشکسالی عبارت است از یک دوره ممتد کمبود بارش که منجر بهصدمه زدن به انواع مصرف کنندگان آب، به ویژه بخش کشاورزی و کاهش عملکرد آنها می شود. شاخص های مختلفی برای ارزیابی خشکسالی پیشنهاد شده که براساس یکی از انواع خشکسالی های هواشناسی، هیدرولوژی یا کشاورزی بوده و تاکنون شاخصی که دربرگیرنده کلیه عوامل مورد نظر باشد، معرفی نشده است. هدف از این تحقیق، ارزیابی شاخص های موجود در پایش خشکسالی و ارائه یک شاخص یکپارچه و در برگیرنده عوامل اصلی خشکسالی است که به دلیل موقعیت حساس حوضه آبریز زاینده رود در فلات مرکزی ایران، این حوضه به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردیده است. شاخص یکپارچه در برگیرنده عوامل مختلف خشکسالی مانند هواشناسی، هیدرولوژیک، کشاورزی، اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی می باشد. در طراحی شاخص یکپارچه، از تلفیق لایه های استاتیک و دینامیک استفاده شده است. لایه های استاتیک شامل کاربری زمین، شیب و جنس خاک حوضه می باشد. لایه های دینامیک شامل بارش، تبخیر، دما، ذخیره آب سطحی، موقعیت سطح آب زیرزمینی و نیاز زیست محیطی می باشد. هر یک از این لایه ها با ضریب وزنی خود وارد نرم افزار GIS می شود و نقشه های پهنه بندی خشکسالی به دست می آید. به عنوان نتیجه ای از این شاخص سال آبی 1372 به عنوان سال تر سالی و سال آبی 1378 به عنوان بحرانی ترین سال از لحاظ خشکسالی انتخاب شد. بر این اساس، در نهایت، یک سیستم به روز پایش خشکسالی ارائه شده است.