اعم بودن علیت حد وسط در برهان لم از خارجی و تحلیلی و پیامد آن

آنچه از معنای علیت مرتکز در ذهن است، علیت خارجی است و، به دنبال آن، معمولا شناخت از علیت حد وسط در برهان لم به گونه علیت خارجی است. از این رو، برخی همچون علامه طباطبایی بر این باورند که در فلسفه اولی به دلیل اینکه موضوع آن «موجود بما هو موجود» است و، بنابراین، چیزی بیرون از این موضوع نیست تا علت آن باشد، برهان لم که حد وسط در آن علت خارجی نتیجه است راه ندارد. این نوشتار بر آن است که در نقد این دیدگاه، افزون بر اشاره به پاسخ های دیگر، بر این پاسخ تمرکز کند که علیت، اعم از خارجی و تحلیلی است تکیه کلام بر سخنان برخی اندیشمندان است که ماهیت علیت تحلیلی را آشکار کرده، نشان می دهد که علیت حد وسط در برهان لم می تواند به گونه تحلیلی باشد و براهین لم به کاررفته در فلسفه اولی این گونه اند.