بررسی جهت های اصلی تنش در شمال غرب ایران با استفاده از زمین لرزه های اصلی و پس لرزه های منطقه اهر- ورزقان

شناخت جهت های اصلی تنش که تجمع آن عامل اصلی رویداد زمینلرزه محسوب می شود، سبب درک بهتر از نحوه حرکت گسل ها و سازوکارهای کانونی محتمل می شود. سازوکارهای کانونی زمینلرزه ها متاثر از هندسه گسل و جهت های تنش می باشند. لذا سازوکارهای کانونی زمینلرزه ها در یک منطقه منبع اطلاعاتی ارزشمندی برای بررسی میدان تنش در آن منطقه هستند. در این مطالعه، ابتدا با استفاده از برنامه ایزولا پارامترهای چشمه 15زمینلرزه در شمال غرب ایران که غالب آنها پسلرزه های رخداده در منطقه اهر-ورزقان بعد از زمینلرزهه ای سال 1391بودند، تعیین شد. سپس، به منظور بررسی وضعیت تنش در این ناحیه، از پارامترهای چشمه زمینلرزه های اصلی تعیین شده در این مطالعه و نیز رویدادهای اصلی برگرفته از کاتالوگ تانسور گشتاور مرکزوار جهانی استفاده کرده و با به کارگیری روش وارون سازی چندگانه، جهت های اصلی تنش محاسبه شد. در شمال غرب ایران در ناحیه بین دریاچه ارومیه تا تالش، آزیموت متوسط تنش های اصلی σ1و σ 3 به ترتیب 141و 50/2 درجه با نسبت تنش 0/6 محاسبه شد. برای منطقه اهر-ورزقان، با استفاده از سازوکارهای کانونی تعیین شده پسلرزه های این منطقه، آزیموت تنش های اصلی σ1وσ3به ترتیب 132/5و 42/4درجه با نسبت تنش 0/3 به دست آمد. اختلاف بین جهت های اصلی تنش در منطقه اهر- ورزقان در دو روش حدود 8درجه می باشد که به هم نزدیک است و نشان می دهد جهت های اصلی تنش به دست آمده حاصل از پسلرزه ها تفاوت زیادی با جهت های اصلی تنش حاصل از زمینلرزه های اصلی ندارد و تفاوت در میزان نسبت تنش ها حاکی از غالب بودن مولفه های معکوس در سازوکار پسلرزه های اهر- ورزقان در مقابل غالب بودن مولفه های امتدادلغز در زمینلرزه های اصلی منطقه می باشد. جهت حرکت امتدادلغز گسل های راستگرد که جهت آن ها شرقی- غربی یا شمال غربی- جنوب شرقی است با جهت تنش به دست آمده کاملا توجیه پذیر است.