حق متهم برای مطلع ساختن اعضای خانواده خود نسبت به دستگیری و محل بازداشت

ضرورت کاستن از اضطراب و دل نگرانی های اعضای خانواده افراد بازداشت شده و پیامدها و مخاطرات ناشی از عدم اطلاع آنان از دستگیری و محل نگهداری متهمان بازداشت شده، موجب شده است برخی از اسناد بین المللی مانند«اصول حمایت از افراد تحت هرگونه بازداشت یا زندان» و «قواعد حداقل استاندارد در رفتار با زندانیان» و همچنین برخی از نظام های دادرسی کیفری مانند انگلستان و فرانسه، حق متهم نسبت به مطلع ساختن اعضای خانواده یا خویشاوندان را به رسمیت بشناسند. مطلع ساختن اعضای خانواده و دوستان متهم نسبت به بازداشت وی، این فرصت را در اختیار آن ها قرار می دهد تا تمهیدات لازم برای برخورداری متهم از حقوق قانونی خود مانند: تعیین وکیل مدافع، معرفی کفیل یا سپردن وثیقه های لازم را فراهم آورند. همچنین، الزام نهادهای عدالت کیفری نسبت به اعلام بازداشت متهم و محل نگهداری وی به اعضای خانواده، موجب کاهش موارد بازداشت های غیر قانونی و خودسرانه و جلوگیری از نگهداری متهم در بازداشتگاه های غیررسمی خواهد بود. قانون آئین دادرسی کیفری ایران سخنی از این موضوع به میان نیاورده است. با این حال، با تصویب «قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی» جنبه هایی از این حق، بدون پیش بینی تضمین های قانونی لازم برای رعایت آن مورد اشاره قرار گرفته است. این مقاله کوششی است برای تشریح ابعاد این حق در اسناد بین المللی، معرفی تجربه های حقوق کیفری تطبیقی در این زمینه و در نهایت تحلیل و بررسی بازتاب آن در حقوق کیفری داخلی.