کلاهبرداری در نظام قضای به عنوان جرم زبانی؛ رویکرد زبان شناسی حقوقی

زبان شناسی حقوقی رشته ای است که با اهداف حقوقی موجود در نظام قضایی همراستا شده است و بر تمام شاخه های زبانشناسی از جمله آواشناسی، معناشناسی، گفتمان و... تاکید میکند. این علم در ایران چندان شناخته شده نیست، اما میتواند کاربرد بسیاری در نظام قضایی داشته باشد. کلاهبرداری از آن دست از جرایمی است که زبان، در تحقق آن نقش مستقیم دارد. باتوجه به قوانین موجود در ایران، کلاهبرداری زمانی شکل میگیرد که سه شرط مهم محقق شود؛ اول آنکه متقلبانه بودن وسایلی که کلاهبردار از آنها برای اغفال دیگری استفاده میکند، دوم اغفال و فریب خوردن قربانی که مستلزم عدم آگاهی وی نسبت به متقلبانه بودن وسایل مورد استفاده مجرم است و شرط سوم تعلق مال برده شده. دستکم شرط دوم ایجاب میکند که کلاهبردار با ابزار کلام مخاطب خود را اغفال کند. هدف نگارنده از نگارش این مقاله آن است که نشان دهد چگونه با تحلیل زبان شناختی میتوان الگوی مفهومی برای جرم کلاهبرداری ارائه کرد. نگارنده پس از بررسی پرونده های متعدد در دادسرا و پلیس آگاهی تهران بزرگ الگوی مفهومی را ارائه کرد که از شش عنصر نیاز / طمع، پیشنهاد/ تبلیغ، کنش تاثیری، عقد قرارداد / معامله بر اساس کارگفت تعهدی، مشکل(عدم اجرای کارگفت تعهدی) اتمام کار تشکیل شده است. این تحقیق میدانی، کاربردی و به لحاظ روش کار تحلیلی- توصیفی است.