کارکرد اطلاعات جنایی در مبارزه با جرایم اقتصادی

جرایم اقتصادی با تاثیرگذاری بر سیاستهای مالی، صنعتی، بازرگانی و تجارتی دولت، جامعه را به طور مخفیانه و پنهان دسخوش تغییرات، آسیبها و آشفتگی های ناخواسته میکند، به صورتی که در دراز مدت و احیانا میان مدت آثار مخرب و غیر قابل کنترلی بر پیکره اقتصادی دولت و نظام بر جای میگذارد که براحتی قابل درمان نیست. از جمله آثار مخرب میتوان به گسترش فساد اداری، افزایش جرایم، نابسامانی های اجتماعی و خانوادگی و اختلاف سطح طبقاتی در جامعه اشاره نمود. جرایم اقتصادی دارای ویژگی های منحصربفردی هستند که نقطه تمایز آنها با سایر جرایم است. اصلی ترین این ویژگی ها پنهان بودن و پنهان ماندن - نداشتن مدعی خصوصی و جدی- حضور و تاثیر بر کانونهای اقتصادی، صنعتی، تجاری، داشتن حامیان متنفذ و قوی است. با توجه به ویژگی های منحصر بفرد جرایم اقتصادی روش مبارزه با آن با روش های مقابله با سایر جرایم متفاوت خواهد بود. به طور معمول رسیدگی به جرایم اقتصادی دارای فرایند مشابهی هستند و از دو مرحله اساسی اقدامات اطلاعاتی و قضایی تشکیل میشوند. این مراحل اساسی بسته به نوع، اهمیت و گستردگی جرم و بنابر نیاز کارآگاه، مورد استفاده قرار میگیرند. از این رو بهترین ابزارهای مورد استفاده در کشف و مبارزه با جرایم اقتصادی بهره گیری مناسب و بموقع از ابزارها، روش ها و امکانات مرتبط با اطلاعات جنایی است. اطلاعات جنایی به معنای «شناسایی و اندیشیدن تدابیر لازم برای کشف رابطه موجود میان اطلاعات مربوط به جرم و سایر اطلاعاتی است که احتمالا با آن مرتبط میشوند و هدف آن انجام عملیات پلیسی و قضایی و پیشگیری از وقوع جرایم مشابه در آینده است.» در حال حاضر که کشف، پیشگیری و مبارزه با جرایم اقتصادی با چالش های زیادی همراه است، بهره گیری از ابزارها و شیوه های اطلاعات جنایی در مقاطع مختلف رسیدگی ضروری است. از طرف دیگر پایه گذاری روش اجرای صحیح و پیاده سازی اصولی اطلاعات جنایی در این مقوله اثرات بسیار مثبت و عمیقی در آینده خواهد داشت به گونه ای که پلیس مبارزه با جرایم اقتصادی بتواند در کشف پیشدستانه خود نمایی نموده و چند گام از متهمان و مجرمان اقتصادی پیشی بگیرد. حوزه های فعالیت اطلاعات جنایی و کارکرد آنها در مبارزه با جرایم اقتصادی شامل جمع آوری اطلاعات، تحلیل اطلاعات، بانکهای اطلاعاتی، جرایم بین مرزی، کنترل مجرمان، استفاده از تجهیزات و فناوری ها و جرایم سازمان یافته است. بر این اساس، بدیهی است بررسی راهکارها و ایده های نو بخصوص بهره گیری از کارکردهای اطلاعات جنایی در مبارزه مداوم و مستمر با جرایم مالی در سازمان های کاشف دارای اهمیت و ضرورت ویژه است.