ارزیابی شاخص های تحمل به تنش کمبود آب در هیبریدهای ذرت

به منظور بررسی واکنش 14 هیبرید ذرت به سطوح مختلف تنش کمبود آب از نظر شاخص های تحمل به تنش، در سال زراعی 1389 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. کرت های اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (شاهد، تنش ملایم و تنش شدید) و کرت های فرعی دربرگیرنده هیبریدهای مورد ارزیابی بود. پنج شاخص تحمل به تنش برای صفت عملکرد دانه محاسبه شدند. در شرایط تنش ملایم کمبود آب از نظر شاخص های تحمل (TOL) و حساسیت به تنش کمبود آب (SSI)، هیبریدهای SC702، SC500 و K3647×K18 و در شرایط تنش شدید از نظر همین شاخص ها، هیبرید SC500 به عنوان متحمل ترین هیبریدها شناخته شدند. از نظر شاخص های تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی عملکرد (GMP) و میانگین حسابی عملکرد (MP) در هر دو شرایط تنش ملایم و شدید کمبود آب، هیبریدهای K166×K18، SC500، K3647×K18 و SC400 بیشترین تحمل را به تنش کمبود آب نشان دادند. شاخص های GMP و STI که دارای بیشترین همبستگی مثبت با عملکرد در شرایط تنش و با یکدیگر بودند به عنوان شاخصهای مناسبتری برای انتخاب هیبریدها معرفی شدند. تجزیه کلاستر بر اساس شاخصهای مورد مطالعه
هیبریدها را در شرایط تنش ملایم در دو گروه و در شرایط تنش شدید کمبود آب در سه گروه قرار داد. پس از رسم نمودار بایپلات در تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس دو مولفه اصلی حاصله، هیبرید SC 500 به عنوان ژنوتیپ متحمل به تنش کمبود آب و همچنین عملکرد بالا در شرایط نرمال شناسایی شد و هیبریدهای SC 700 و SC 704 که در منطقه D واقع شدند به علت پایین بودن عملکرد در هر دو محیط واجد تنش و فاقد تنش است، به عنوان ارقام حساس به کمبود آب شناسایی شدند.