تنش خشکی و برخی باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاهی برکارایی مصرف نور و ضریب تخصیص مواد به غلاف در ارقام کلزا (Brassica spp. L.)

کارایی مصرف نور و ضریب تخصیص مواد در ارقام کلزا متعلق به سه گونه کلزای معمولی (Brasica napus L.)، شلغم روغنی (Brasica rapa L.) و خردل وحشی (Brasica juncea L.) در شرایط تنش و عدم تنش خشکی و کاربرد نژادهای سودوموناس در دو آزمایش (شامل مزرعه تنش و عدم تنش) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق مشهد در سال زراعی90-1389، به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. فاکتورهای مورد بررسی در این دو آزمایش شامل: الف: فاکتور اول شامل، چهار سطح تلقیح با باکتری سودوموناس (تلقیح با« سودوموناس فلورسنس 169Pseudomonas fluorescens »، «سودوموناس پوتیدا 108 P. putida»، مخلوط دو سویه و تیمار شاهد بدون تلقیح) و ب: فاکتور دوم شامل شش ژنوتیپ کلزا از سه گونه براسیکا که شامل Hyolla 330، Hyolla 401 متعلق به گونه B. napus و Parkland، Goldrush متعلق به گونه B. rapa و BP18، Landrace متعلق به گونه B. juncea بودند. نتایج تفاوت معنی داری در سطح رقم، باکتری و اثر متقابل باکتری در رقم در مورد صفت کارایی مصرف نور را نشان داد. باکتری سودوموناس فلورسنس در محیط بدون تنش بیشترین کارایی مصرف نور را با 071/0 ± 39/0 بر حسب گرم بر مگاژول و کمترین این مقدار مربوط به تلفیق دو نژاد باکتری در محیط تنش با 03/0 ± 21/0 گرم بر مگاژول حاصل شد. در سطح رقم، رقم هایولا 330 در شرایط عدم تنش با 047/0 ± 45/0 گرم بر مگاژول بیشترین و رقم BP18 در شرایط تنش با 06/0 ± 11/0 گرم بر مگاژول کمترین این ضریب را نشان دادند. در سطح باکتری در رقم نیز باکتری سودوموناس فلورسنس در رقم گلدراش (B2V4) در محیط عدم تنش با 08/0 ± 62/0 گرم بر مگاژول بیشترین و تلفیق دو نژاد باکتری در رقم لندریس (B1V6) در محیط تنش با 017/0 ± 100/0 گرم بر مگاژول کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. نتایج همچنین در مورد صفت کارایی مصرف نور نشان داد که ضرایب معادله ها در هر سه سطح (باکتری، رقم و باکتری در رقم) در شرایط عدم تنش بالاتر از محیط تنش بود. اثر متقابل باکتری در رقم و رقم در هر دو محیط تفاوت معنی داری را در مورد صفت ضریب تخصیص مواد به غلاف نشان دادند. در سطح باکتری در رقم، باکتری سودوموناس فلورسنس در رقم هایولا 330 (B2V2) در محیط عدم تنش با 08/0 ± 93/0 گرم ماده خشک غلاف به گرم ماده خشک اندام هوایی بیشترین و تلفیق دو نژاد باکتری در رقم (B1V5) BP18 در محیط تنش با 02/0 ± 16/0 گرم ماده خشک غلاف به گرم ماده خشک اندام هوایی کمترین ضریب تخصیص را داشتند. نتایج مقایسه دو محیط در سطح رقم همچنین نشان داد که رقم هایولا 401 در محیط عدم تنش با 03/0+62/0 گرم ماده خشک غلاف به گرم ماده خشک اندام هوایی بیشترین و رقم BP18 در محیط تنش با 05/0+27/0 گرم ماده خشک غلاف به گرم ماده خشک اندام هوایی کمترین ضریب تخصیص مواد به غلاف را داشتند. تنش خشکی از طریق اختلال در فعالیت های گیاهی و پروسه رشد، باعث کاهش معنی دار در مورد صفت ضریب تخصیص مواد به غلاف و کارایی مصرف نور شد. تلقیح باکتری به تنهایی اثر سینرژیک و تیمار تلفیق دو نژاد باکتری اثر آنتاگونیسمی بر صفت کارایی مصرف نور و ضریب تخصیص مواد به غلاف داشتند.