مدل سازی تاثیر تورش های رفتاری بر رکود بازار سرمایه براساس رویکرد تفسیری- ساختاری (ISM)

مالی رفتاری در چند دهه اخیر مورد توجه محققان مالی قرار گرفته است. مسائل مطرح در مالی رفتاری مفروضات و نگرش های به بعضی از تئوری ها و مسائل را دگرگون کرده است و به محققان چشم انداز جدیدی در جهت دریافت و تفسیر اتفاقات و واقعیات خارجی به خصوص در زمینه بازار سرمایه داده است. یکی از مسائل مهم در مالی رفتاری وجود تورش های رفتاری گوناگون در فرایند تصمیمی گیری و انتخاب سرمایه گذاران در بازارهای سهام می باشد. در این تحقیق براساس ادبیات موضوع مالی رفتاری به بررسی تورش های گوناگون مطرح در زمینه بازار سرمایه پرداخته است و پس از ارائه لیست نسبتا جامعی از تورش های مختلف، به بررسی تورش های موثر بر ایجاد رکود در بازار پرداخته است. لیست تورش ها در معرض نظر صاحب نظران و خبرگان قرار داده شده است. و در ادامه پس از تایید نظر خبرگان براساس تورش های معنا دار مدل سازی تاثیر تورش های رفتاری بر رکود بازار سرمایه اجرا شده است. در مدل سازی از روش تفسیری – ساختاری (ISM) که به نسبت جزو روش های جدید مدل سازی می باشد برای اولین بار در این زمینه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که از بین 20 تورش فهرست شده 13 تورش براساس نظر خبرگان بر رکود بازار سرمایه موثر است. مدل سازی ISM نیز که مدلی خبره محور است نیز نشان دهنده آن است که 4 تورش ابهام گریزی، پشیمان گریزی، دگرگون گریزی و زیان گریزی همانند سنگ زیر بنای مدل عمل می کنند و علت اساسی رکود در بازار سرمایه را از جهت تورش های رفتاری می توان این چهار متغیر دانست. تورش فرا اعتمادی نیز به عنوان متغیر واسطه مهم در رکود بازار سرمایه به خودی خود متاثر از تورش های مختلفی است و همچنین بر ایجاد تورش های دیگر نیز تاثیر گذار است.