آسیب شناسی شاخص سازی مفاهیم اسلامی در معماری اسلامی

بیشتر تحقیقاتی که در معماری اسلامی صورت گرفته در حوزه نظری و مفاهیم کلی است. اما معماری اسلامی تحت تاثیر مفاهیم و ارزش های اسلامی شکل میگیرد و مفاهیم اسلامی اغلب انتزاعیاند؛ یعنی تنها تصوری از آنها در ذهن شکل میگیرد و تصدیق آنها از طرف مقابل دشوار است، لذا بسیاری از آن مفاهیم بر اساس برداشتهای متفاوت معماران تفسیر شده و در معماری مورد استفاده و ارزیابی قرار میگیرند. ولی اگر مفاهیم، معنای ثابتی نداشته باشند، غیرقابل سنجش و استفاده خواهند شد. این امر به نوبه خود به ناکارآمدی مدل های معماری اسلامی و بالتبع نارضایتی عمومی از آن خواهد انجامید. برای حرکت به سمت معماری اسلامی باید درکی از وضعیت کنونی آن داشت و به ارزیابی، پیشبینی و برنامهریزی آن پرداخت که بدون وجود شاخص امکانپذیر نیست. لذا شاخصسازی که به تبدیل مفاهیم ذهنی به عینی میپردازد، در معماری اسلامی ضروری به نظر میرسد. شاخصسازی از تحقیقات پیمایشی آغاز شده و در معماری و شهرسازی دارای سابقه نسبتا طولانی است. البته در معماری و شهرسازی اسلامی نیز هر چند محدود ولی اقداماتی به منظور شاخص سازی صورت پذیرفته است. این مقاله به معرفی مختصر شاخص سازی و نیز آسیب شناسی شاخص سازی مفاهیم اسلامی در معماری اسلامی به روش توصیفی- تحلیلی میپردازد. نتیجه تحقیق نشان میدهد بسیاری از نواقص، به عدم شناخت مشخصات و ویژگی های شاخص از جمله غیر مفید بودن، عدم جامعیت، عدم بررسی اعتبار و پایایی شاخص ها و نیز عدم رعایت کامل فرایند شاخص سازی از جمله وزنده ی آنها برمیگردد.