نقد و بررسی داستان «آن پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت از بهر تعصب» از مثنوی مولوی بر اساس رویکرد بینامتنیت

پیروان رویکرد بینامتنیت معتقدند که هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آن واحد، هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون بعدی است. در این جستار، ابتدا وجوه مختلف متن و بینامتنیت تشریح شده است و آنگاه بر اساس این رویکرد، داستانی از «مثنوی معنوی» با عنوان «آن پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت از بهر تعصب» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. با تحلیل این داستان، روشن شد که چنان که پیروان رویکرد بینامتنیت تاکید کرده اند که هیچ متنی اصیل نیست، داستان مورد بحث در مثنوی نیز واگویه ای از متون متقدم خود، از جمله «شغاد و رستم» در شاهنامه، «جزیمه الابرش» در تاریخ بلعمی، «فیروز، شاه ایران و شاه هیطالیان» در تاریخ طبری و «بوم و زاغ» در کلیله و دمنه است؛ بدین ترتیب که در هر پنج داستان، بین دو سرزمین دشمنی پدید می آید و یک نفر از پادشاه می خواهد که او را در میان مردم خوار کند و مورد ضرب و شتم قرار دهد. آنگاه فرد به ظاهر مطرود، به سپاه دشمن رو می آورد و با جلب اعتماد آنها موفق می شود که دشمن را سخت شکست دهد.