دولت پرتاب کننده اشیای فضایی و تاثیر پروژه «سی لانچ» بر تحول مفهوم آن

مفهوم «دولت پرتاب‌کننده» یک مفهوم کلیدی در حقوق بین‌الملل فضایی است؛ زیرا به موجب کنوانسیون مسوولیت مصوب 1972 «دولت پرتاب‌کننده» مسوول جبران خسارت وارد شده به‌وسیله اشیای فضایی پرتاب شده است و از سوی دیگر، به‌موجب کنوانسیون ثبت مصوب 1975 یک دولت پرتاب‌کننده متعهد به ثبت شیء فضایی پرتاب شده است. در ابتدای عصر فضا و در زمان تدوین معاهدات حقوق بین‌الملل فضایی، دولت‌ها اشیای فضایی خود را از سرزمین خود و با استفاده از تاسیسات خود پرتاب می‌کردند. کم‌کم همکاری دو یا چند دولت منجر به طرح تعدد دولت‌های پرتاب‌کننده گردید که این امر در کنوانسیون مسوولیت پیش‌بینی شده است، اما امروزه موقعیت‌های جدیدی رخ داده است که مفهوم دولت پرتاب‌کننده را تحت‌تاثیر قرار داده است. یکی از این موقعیت‌های جدید پروژه سی‌لانچ است که به واسطه پرتاب از دریای آزاد، پرتاب از سکوی سیاری که در یک کشور غیر عضو کنوانسیون مسوولیت به ثبت رسیده است و همچنین حضور نهادهای غیردولتی در قالب یک کنسرسیوم بین‌المللی که میان آنها تاکنون هیچ موافقتنامه‌ای منعقد نگردیده است، موضوع تعیین دولت(های) پرتاب‌کننده و مسوولیت احتمالی جبران خسارت را تحت‌تاثیر قرار داده است. به‌دنبال مشکل به‌کارگیری مفهوم «دولت پرتاب‌کننده» و خلا حقوقی به‌وجود آمده که با ارایه پروژه سی‌لانچ آغاز شد، موضوع در مدت زمان کوتاهی در دستور کار کوپوس قرار گرفت و سپس مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای در خصوص «به‌کارگیری مفهوم دولت پرتاب‌کننده» صادر نمود. در این مقاله سعی بر آن است که مفهوم دولت پرتاب‌کننده اشیای فضایی با توجه به اسناد حقوق بین‌الملل فضایی و تاثیر پروژه سی‌لانچ بر تحول مفهوم «دولت پرتاب‌کننده» بررسی گردد.