کمی سازی پاسخ رشد رویشی و مولفه های فلورسانس کلروفیل گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) به غلظت کادمیوم در خاک

به منظور کمی سازی و شبیه سازی واکنش گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) به غلظت کادمیوم در خاک، آزمایشی گلخانه ای در تابستان و پاییز 1393 و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایشی شامل 12 غلظت کادمیوم خاک (صفر تا 300 میلی گرم در کیلوگرم) بود که قبل از کاشت با خاک مخلوط شد. بذور بادرنجبویه در گلدان های حاوی غلظت های مختلف کادمیوم کشت شده و هشت هفته پس از کاشت، پارامترهای فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل (عدد SPAD) و در نهایت صفات مورفولوژیک و وزن تر و خشک اندام های رویشی گیاه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد پاسخ صفات رویشی و پارامترهای فلورسانس کلروفیل گیاه بادرنجبویه به غلظت کادمیوم خاک به-صورت دو مدل خطی (پنج پارامتر) و دو تکه ای (14 پارامتر) توصیف گردید. صفات رویشی، محتوای کلروفیل و برخی پارامترهای فلورسانس کلروفیل از جمله Fv/Fm، Fv/Fo و Y(II) با افزایش غلظت کادمیوم کاهش یافت درحالی که Fo، Y(NPQ) و Y(NO) افزایش نشان داد. گیاه بادرنجبویه به مقادیر اولیه کادمیوم حساسیت بیشتری نشان داد، به طوری که شیب تغییرات اکثر پارامترهای مورد مطالعه (از جمله وزن تر و خشک اندام های رویشی، Fo، Fv/Fm و Fv/Fo) در سطوح پایین کادمیوم (محدوده صفر تا حدود 75 میلی گرم در کیلوگرم خاک) بیشتر بود و پس از آن با شیب کمتری ادامه یافت. در مجموع حداکثر غلظت کادمیوم که گیاه دارویی بادرنجبویه قادر به رشد بود، 200 میلی گرم در کیلوگرم خاک به-دست آمد، هر چند در غلظت های بالاتر از حدود 30 میلی گرم، تجمع ماده خشک گیاه بیش از 50 درصد کاهش نشان داد.