ارزشیابی برنامه پایلوت غربالگری سرطان کولورکتال در ایران

سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در مردان و دومین سرطان شایع در زنان در کل جهان است. برنامه ی غربالگری سرطان کولورکتال در ایران به صورت پایلوت از اواخر سال 1389با هدف کاهش بار ناشی از بیماری سرطان کولورکتال در حال اجرا است. هدف از این مطالعه ارزشیابی برنامه غربالگری سرطان کولورکتال در ایران است.
این پژوهش یک مطالعه مقطعی است، که روی داده های حاصل از اجرای پایلوت برنامه غربالگری سرطان کولورکتال در 15 دانشگاه علوم پزشکی کشور و در سال 1393 انجام شده است. ابتدا شاخص های ارزشیابی برنامه غربالگری سرطان کولورکتال از طریق مرور جامع پایگاه های علمی، مصاحبه با افراد صاحب نظر و اجرای پایلوت ارزشیابی تعیین شد. سپس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 شاخص های تعیین شده از طریق آنالیزهای آماری توصیفی محاسبه شدند.
شاخص های تعیین شده و مقدار آن ها بدین صورت است: میزان پوشش 04/33 درصد، میزان مشارکت 3/53، فراوانی افراد مشاوره شده 6/99 درصد، فراوانی نمونه های خونی تهیه شده 37 درصد، فراوانی افراد کولونوسکوپی شده 8/54 درصد، میزان تشخیص سرطان 7/2 درصد و میزان تشخیص پولیپ 1/18 درصد بوده است. در بین افرادی که نمونه خون از آن ها گرفته شده بود، 6/1 درصد دارای سندروم پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP) و 29 درصد سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی (HNPCC) و 06/43 درصد اسپورادیک بوده اند.
اجرای برنامه غربالگری در ایران با سایر کشورهای اجرا کننده برنامه تفاوت هایی دارد، که بیش تر شاخص ها تحت تاثیر این تفاوت ها قرار گرفته اند. این تفاوت ها شامل نوع آزمون غربالگری و گروه هدف برنامه بودند.