تحولات اخیر جهان اسلام؛ بیداری اسلامی یا بهار عربی؛ بررسی مفهومی

در مواجهه با دیدگاه های مطرح شده در زمینه بیداری اسلامی و بهار عربی یکی از مطالبی که ذهن تحلیل گران حوزه سیاست را مشغول کرده این است که کدام یک از این دو مفهوم بهتر می تواند رخدادهای اخیر را تبیین کند؟ در این زمینه مطالب متنوعی از سوی نظریه پردازان هرکدام از این دو دیدگاه بیان شده که به نوبه خود مبین گوشه هایی از این رخدادهاست. فرضیه این مقاله بر این نگاه شکل گرفته است که هرچند تلقی حوادث اخیر جهان اسلام به دیدگاهی با عنوان «بهار عربی» بخشی از رخدادهای اخیر را تبیین کرده و مورد بررسی قرار می دهد اما این تبیین نارسا و ناقص است و این مفهوم «بیداری اسلامی» است که می تواند به عنوان دیدگاهی جامع تر و البته با رویکرد بومی ضمن تایید بسیاری از ادله مطرح شده از سوی متفکرین معتقد به مفهوم بهار عربی با تحلیلی از درون و واقع بینانه تر علل وقوع این حوادث را تحلیل کند که نه تنها توصیف رخدادهای اخیر، بلکه توصیف گذشته و آینده آنها را نیز ملموس تر و قابل قبول تر خواهد کرد.