اثر متقابل پتاسیم و بر بر عملکرد و جذب عناصر کم مصرف در تربچه (Raphanus sativus L.) در شرایط تنش شوری

به علت استفاده بی رویه از منابع آب آبیاری بی کیفیت، بسیاری از زمین های کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک ایران با پدیده شوری مواجه هستند. از آنجا که شوری موجب کاهش رشد و عملکرد گیاهان می شود باید به دنبال راه کارهایی برای مقابله با آثار سوء نمک بر رشد گیاهان در این خاک ها بود. یکی از این راه کارها، جلوگیری از تجمع نمک در گیاهان به صورت فیزیولوژیک و افزایش مقاومت آنها به شوری است. این پژوهش گلخانه ای با هدف بررسی اثر متقابل پتاسیم و بر بر عملکرد و جذب برخی عناصر کم مصرف در ریشه و اندام هوایی گیاه تربچه تحت تنش شوری انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه سطح پتاسیم (1، 4 و 8 میلی مولار)، سه سطح بر (1/0، 2/0 و 3/0 میلی گرم بر لیتر) و سه سطح شوری (1، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر) در محیط کشت ماسه کوارتز با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل پتاسیم و بر بر عملکرد وزن تر و خشک اندام هوایی، عملکرد وزن تر ریشه و همچنین جذب عناصر بر، آهن، مس، روی و منگنز در سطوح مختلف شوری معنی دار حداکثر عملکرد وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی مربوط به سطح پتاسیم 8 میلی مولار بود. همچنین، بیشترین جذب عناصر بر، آهن و منگنز در اندام هوایی و بیشترین جذب بر، آهن و مس جذب عناصر کم‏مصرف بر، آهن، منگنز و مس در ریشه، در شوری 4 دسی‏زیمنس بر متر، نسبت به شوری 8 دسی‏زیمنس بر متر بیشتر بود. در شوری 4 دسی‏زیمنس بر متر، حداکثر عملکرد اندام هوایی و جذب بر در ریشه، جذب روی در اندام هوایی و جذب منگنز در ریشه و اندام هوایی، در حضور 8 میلی مولار پتاسیم و 3/0 میلی گرم بر لیتر بر مشاهده شد. در شوری 8 دسی‏زیمنس بر متر نیز جذب بر و منگنز در اندام هوایی و بر و آهن در ریشه، در حضور 4 میلی مولار پتاسیم و 3/0 میلی گرم بر لیتر بر مشاهده شد. بر اساس نتایج این پژوهش، سطوح شوری و غلظت متفاوت پتاسیم و بر، بر اثر متقابل این دو عنصر، در نهایت بر عملکرد و جذب عناصر کم‏مصرف در گیاه اثرگذارند.