آسیب شناسی نانوذره مس بر بافت کبد و فراسنجه های خونی و بیوشیمیایی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) پیش و پس از یک دوره بازیابی

امروزه با توجه به رشد سریع و افزایش روز افزون کاربرد نانو ذرات، احتمال ورود این مواد به محیط های آبی و بروز مسمومیت در آبزیان وجود دارد. در مطالعه حاضر 135 قطعه بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن متوسط 30 گرم میان 3 تیمار، در قالب یک طرح کاملا تصادفی دو مرحله ای، توزیع شدند. طی 21 روز نخست (مرحله اول) ماهیان در معرض غلظت های مختلف نانوذره مس شامل گروه شاهد (بدون نانوذره) ، ppb 25 و ppb 50 قرار گرفتند. در نهایت با هدف بررسی توانایی بازسازی آسیب های احتمالی، ماهیان مزبور به مدت 21 روز دیگر در محیط فاقد نانوذره مس نگهداری شدند. در پایان روزهای 21 و 42 به منظور بررسی آسیب های بافت کبد و فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی در گروه های مختلف آزمایشی، نمونه برداری انجام شد. نتایج بافت شناسی کبد در مرحله اول نشان داد که هر دو تیمار حاوی نانو ذره باعث ایجاد آسیب هایی همچون پرخونی شدید در ساختار کبد و تخریب سیتوپلاسم شده است. همچنین دژنراسیون سیتوپلاسمی و واکوئلی هپاتوسیت های نزدیک به سینوزوئیدها در تیمار دوم رویت گردید. در تیمار سوم نیز نکروز کبدی، التهاب، تورم شدید در ناحیه مجاری صفراوی، کپسول ها و ترشحات ناشی از التهاب قابل ملاحظه بود. در مرحله دوم مطالعه نیزآسیب های بافتی به میزان کمتری قابل مشاهده بود. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی دار (05/0>P) در میزان فعالیت آنزیم GGT بود. تعداد گلبول های سفید خون بین تیمارهای 1 و 3 به طور معنی داری متفاوت بود (05/0>P). در مرحله دوم مطالعه نیز تعداد گلبول های قرمز و هماتوکریت، اختلاف معنی داری نشان ندادند (05/0