بررسی نقش ساماندهی علائم مرزی ایران و افغانستان در حل و فصل اختلافات مرزی دوکشور (با رویکرد فنی و حقوقی)

هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و تبیین نقش ساماندهی علائم مرزی ایران و افغانستان با استفاده از روش های فنی یا حقوقی در حل و فصل اختلافات مرزی موجود در منطقه دوغارون، دوکوهانه و زابل است. تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، جزء مطالعات توصیفی – تحلیلی می باشد و به شیوه پیمایشی و با رویکرد اکتشافی نوشته شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل جمعی از خبرگان و متخصصین وزارت امورخارجه، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرماندهی مرزبانی ناجا و دانشکده علوم و فنون مرز می باشد. این گروه، کسانی هستند که بیش از پنج سال سابقه خدمت در مشاغل مربوط به حوزه تحقیق را داشته و به عنوان خبره در نظر گرفته شده اند. از بین جامعه آماری مذکور، به صورت هدفمند، تعداد سی ویک نفر انتخاب شدند. ابزار سنجش در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن در فرآیند تحقیق با روش های علمی و متقن به تایید رسید. یافته های تحقیق نشان می دهد که: در مناطق اختلافی دوغارون و دوکوهانه، استفاده از روش های فنی، اعم از ایجاد شبکه ژئودزی، روش های آزمایشگاهی و مشاهدات عینی برای تعیین اصالت علائم مرزی و استفاده از مختصات علائم مرزی، تصاویر ماهواره ای، عکس های هوایی، بنچاق های محلی و غیره، نقش موثرتری در ساماندهی علائم مرزی و حل و فصل اختلافات مرزی دارد. نتیجه اینکه بر اساس نظر نخبگان این حوزه، حل و فصل اختلاف دیرینه دو کشور در منطقه مرزی زابل به روش فنی ممکن نبوده و می بایست از طریق روش های دیپلماسی (مذاکره، مساعی جمیله و غیره) و حقوقی (ارجاع به مراجع داوری و حقوقی بین المللی) صورت گیرد.